4. саола
飲み水用の水槽
1996年3月13日、ナイヒン村にて、К. А. Киле氏より録音。
эикэ | нэу~ | пуǯин | балǯӥ-ха-њӥ. | тэи=тэњии | мээн | сӥа-го-ар(ӥ) |
姉と | 妹の | プジンが | 暮らしていた。 | 彼らは | 自分たちの | 食べ物を |
мээн | дуипэ | ахоотала-маар(ӥ) | ваа-маар(ӥ) | сӥа-маар(ӥ) | би-э-л |
自分たちで | 山を | 猟して回って | 獲って | 食べて | いる、 |
хаӥ-ва=даа | хэм=дээ. | туи та-мӥ=а | эикэ-њ(и) | сиксэ | эу-гу-и... |
何でも | 全て、だ。 | そうして | 姉が | ある日の夕方 | 下りて来た時に・・・ |
долбо~ | пакчӥрааӈ-го-чӥ(-а-њӥ) | эу-гу-пээр(и)=мэр, | моо-ва | чапчӥ-ӥ, |
夜、 | 暗くなった時に | 下りて来たならば、 | 木の枝を | 切って、 |
муу-вэ | муэлэси-и, | сӥа-орӥ | пуjуу-рии | та-ор(ӥ) | горо=гоањ(ӥ). |
薪を | 用意したり、 | 食べる物を | 煮たり | するのは | たいへんなのだ。 |
(то)та-мӥ | эикэ-њ(и) | хӥсаӈго-хан | сиксэ-њ(и), | буэ | оркӥн-ǯӥ |
それで | 姉は | 話した、 | 夕方に、 | 「私達は | 悪く |
балǯӥ-ӥ-по, | эмǯиӈэ | наӥ, | эм | ињи-э | ǯоог(-до) | дэрэǯи-и, |
暮らしているわ、 | 片方の | 人間が、 | ある | 日は | 家に | 残り、 |
эмǯиӈэ | наӥ | тооко-ӥ | та-м(ӥ), | тота-п(ӥ) | ǯӥа | ињи | эмǯиӈэ |
もう一方の | 人間が | 山へ上るように | して、 | そしたら | 次の | 日には | 片方の |
наӥ | ǯоог(-до) | дэрэǯи-и | та-м(ӥ), | туи | би-ур(и) | осӥ-ӥ=ма(т) |
人が | 家に | 残ったり | して、 | そうして | 暮らすように | なってこそ |
аjа"=мда. | "долбо | эу-гу-пи=мэ(т) | хэ~м | та-го-ар(ӥ) |
良い、」と。 | 「夜 | 山から下りて来たところで | 全部 | しなければならないのは |
маӈга-њӥ=а"=мда. | "ињи тӥак | пулси-рээ=дээ." | гээ, |
たいへんだ、」と。 | 「昼中 | 歩きまわってから、だ。」 | さあ、 |
нэу-њ(и)=дээ | чӥхала-ӥ | эикэ-њ(и)=дээ | чӥхала-ӥ. | эси=тэњии | ǯӥа |
妹も | 賛成する、 | 姉も | 賛成する。 | 今 | 次の |
чӥмањӥ, | нэу-њи | дэрэǯи-хэ-њи. | эикэ-њи | тооко-ха-њӥ, |
日、 | 妹が | 残った。 | 姉が | 山へ上った、 |
покто-jӥ | ӥлӥ-го-м(ӥ). | гээ | туи та-мӥ=а=тањӥӥ, | нэу-њ(и)=тэњии |
いつもの狩りの道を | 通って。 | さあ | そうして、 | 妹は |
њиэ-рии-ду(-jи) | кэкчэ-хэ-њи=гоањ(ӥ). | "хаӥ=даа | осӥ-хан=даа |
出ていく時に | 前もって指示するのだ。 | 「何が | 起こっても |
эǯи | хаӥ-ва=даа | оркӥачӥ-ра. | улээн | би-хээри=э"=мдэ. | "хаӥ-ва |
決して | 何も | 手を出したりしてはいけないわ、 | おとなしく | していてね。」 | 「何に |
оркӥачӥ-ра~," | ун-дии-њ(и). | т(о)та-раа | сусу-хэ-њи | эикэ, | хаӥ |
手出しなどするでしょうか、」と | 言う。 | それから | 出発した、 | 姉は、 | じゃない、 |
нэу-њи, | тооко-ха-њӥ. | нэу-њи | тооко-ха~н | хамӥа-ла-њӥ=ла, |
妹が | 上った。 | 妹が | 上った | 後、 |
[обеда] | сии-рии-њи~ | наӥ | уунǯи-хэ~н, | саман | мэу-рии-њ(и) | сӥасӥ-њ(ӥ). |
昼御飯時も | すぎる頃、 | 人が | 儀式をしてる、 | シャーマンが | 交霊する | 音がする。 |
пуǯин=тэњии | паава-лӥ-г | ичэ-хэ-њи, | гурпуӈ-кин. | паава-jӥ |
プジンは | 窓から | 見た、 | 覗いて見た。 | 窓に |
хурмэлэ-рээ | ча-ла | ичэ-хэ-њи. | эм | саола, | наӥ | туи | муэ-вэ |
針で穴を刺して | そこから | 見た。 | 一つの | 水槽、 | 人が | ああして | 水を |
нэучэ-и-њ(и) | саола, | туи=тэњии | мэу-м(и) | мэу-м(и) | тоо-рӥӥ-њӥ. |
溜めておく | 水槽が、 | そうして | 交霊して | 交霊して | 山の方へ行く。 |
сама(н) | осӥ-ха-њӥ=ноо | хооњ(ӥ) | та-ха-њӥ=ноо, | саман | хаӥ, |
シャーマンに | なったのか、 | どう | したのか、 |
мэу-м(и) | тоо-рӥӥ-њ(ӥ). | пуǯин=тэ(њии) | хаӥлоо | ӈээлээчи-и-њ(и). |
交霊して | 山の方へ上って行く。 | プジンは | すごく | 恐れる。 |
палаан | ии-хэ~н, | палаам-ба=та(њӥӥ) | куӈгэррр куӈгэррр куӈгэррр |
家の中の床へと | 入って来た、 | 床の上を | ガチャガチャガチャガチャと |
пулси-ми | мэу-рии | палаан | удэ-вэ-њи. | туи та-мӥ, | уикэ-вэ |
歩き回って | 交霊する、 | 床の | あたりを。 | そうして、 | 戸から |
луптуэлэ | њиэ-гу-хэн. | пуǯин=тэ(њии) | хооњ(ӥ)=дадаа | эчиэ=дээ |
跳ね出して | 出て行った。 | プジンは | どうにも | 何も |
та-а-њӥ~ | эчиэ=дээ | тоӈгала-а-њӥ. | сиксэ | эикэ-jи |
しなかったし、 | 何も | 手出しをしなかった。 | 夕方 | 姉が |
эу-гу-учиэ-њ(и) | гусэрэ-гу-хэн, | ун-дии-њи, | "дэрэгбэчэ | моо-ва |
下りて来たらば | 話をした、 | 言う、 | 「こんちくしょう、って | 棒を |
ǯапа-раа=к, | камчорам | паачӥла-м(ӥ) | аjа=гоањӥ," | ун-дии-њ(и). |
つかんで、 | ボコッっとへこむほど | 叩いてやれば | よかったのよ、」と | 言う。 |
гээ | сии | туи | дэул=гоањӥ="а(1) | ун-дии, | "оркӥачӥ-ори-д(о)=каа |
「ああ、 | あなたは | 本当に | 天の邪鬼なのね、」と | 言う、 | 「手を出すべき時なら |
хаӥла-ра"=мда. | "наӥ-а | паачӥла-п(ӥ) | баӥ | осӥ-ӥ=ноо~," | ун-дии. |
そうするでしょうけど、 | | 人を | 叩いたら | タダでは | すまないわよ、」と | 言う。 |
"хамачаа=даа | саа-васӥ=гоањӥ." | "хамачаа осӥ-ра," |
「どうなるかなんて | わからないでしょ。」 | 「どうなるかって!?」と |
уӈ-дии, | "ээдэндэ-и-њи=э"=мдэ. | тота-раа | сӥа-раа | хаӥ-рӥӥ |
言う、 | 「ひどいことになるに決まっているわ」と。 | それから | 食べて | どうする、 |
тота-раа, | эму | наӥ-ӈго-њи | дэрэǯи-хэ-њи | улээн-гу-jи | сӥа-ор(ӥ)=даа |
それから、 | 片方の | 人間が | 残ったのだから | それは良い、 | 食べ物も |
бэлии | эу-гу-ми. | эси=тэњии | ǯӥа | чӥмањӥ-а, | тээ-хэ-чи=э~ |
準備ができている、 | 下りて来ると。 | 今 | 次の | 日 | 起きた、 |
нэу-њи=дээ | тээ-хэ~н | эикэ-њ(и) | тээ-хэн. | нэу-њи | тооко-ӥ |
妹も | 起きた、 | 姉も | 起きた。 | 妹が | 上る、 |
эси, | дуиси. | эикэ-њи | дэрэǯи-и-њ(и). | нэу-њ(и) | туи |
今度は、 | 山へ。 | 姉は | 残る。 | 妹は | そうして |
ун-дии-њ(и)=гоа(њӥ), | "хаӥ=даа | осӥ-хан=даа | эǯи оркӥачӥ-ра~," |
言うのだ、 | 「何が | 起こっても | ムッとしてはいけないわ、」 |
уӈ-кин, | "ӈээлэпси"=эм. | "бумби(э) | хусэмǯи=дээ | анаа | наӥ | баӥ |
と言った、 | 「恐ろしいから、」と。 | 「私達は | 男でも | ないんだもの、 | 人は | 軽く |
чукиси-ǯээ=мэ"=м. | "хаӥ, | наӥ-jа | ǯапа-м(ӥ) | ваа-ра," |
見くびるでしょう」と。 | 「何よ、 | 誰か人が | つかまえて | 私達を殺すとでも言うの」 |
ун-дии-њ(и). | туи та-мӥ, | нэу-њи | тооко-ха~н, | эикэ-њи |
と言う。 | そうして | 妹は | 上った、 | 姉が |
дэрэǯи-хэн | эси. | тэи=дээ | эмуту | [после обеда]-до~ | тэи=тул, |
残った、 | 今。 | 姉も | 同じ、 | 昼飯時の後に、 | |
саола | уунǯи-хэ-њи. | куӈгэррр куӈгэррр куӈгэррр | мэу-м(и) |
水槽が | シャーマンの儀式をして練り歩いた。 | ガチャガチャと | 交霊して |
тоо-рӥӥ-њ(ӥ) | тооӥ-ла-чӥ. | та(-раа) | ии-хэн=дээ | туи | бэсэрэ |
上って来る、 | 姉妹の家の岸の所から。 | それから | 入って来たが、 | そうして | 長椅子の |
кээндэл кээндэл | мэу-рии-њ(и). | тэи | эикэ-њ(и)=тэњии |
回りを回って | 交霊する。 | その | 姉は |
њиэ-гу-и-ду-э-њ(и)=тэњии | паачӥла-ха-њӥ | тэи | саола | порон-дола-њӥ, |
そいつが出て行く時に | 叩いた、 | その | 水槽の | てっぺんを、 |
камчорам | энэ-и-ǯи-э-њ(и). | сээксэ | лээ лээ лэ |
ボコッと | へっこむぐらいに。 | 血が | ダラダラと |
хэjэ-псин-дии=гоањ(ӥ), | ээдэн. | эӈ | тотараа | ун-дии-њ(и), |
流れ出すのだ、 | ああバカなことをしたものよ。 | | それから | 言う、 |
"амбаа(н) | осӥњӥ | ǯато-хам-бӥ=а | уӈ-кин, | "[а] | наӥ | осӥњӥ |
「魔物 | ならば | 命中していておくれ、」と | 言った、 | 「でも | 人間 | ならば |
порон | дабал | баӥта-го-jӥ баа-хам-бӥ"=м. | туи, |
最も重い | 罪を | 私は受けることになるのでしょうね、」と。 | そうして |
гаса-ӥ-до-а-њӥ, | нэу-њи | сиксэ~ | эу-гу-хэ-њи. | гусэрэ-гу-и-ду |
悲しみ嘆いている時に、 | 妹が | 夕方になって | 下りて来た。 | 話をすると |
ун-дии-њ(и)=го(ањӥ) | нэу-њи, | "гээ | сии | баӥ | туи |
言うのだ、 | 妹は、 | 「さあ、 | あなたは | まったく | そんなふうに |
дэул=гоањи~," | ун-дии-њ(и), | "хаӥ-ва=даа | оркӥачӥ-ор(ӥ)-до=каа |
天の邪鬼なのよ、」と | 言う、 | 「何でも | 手を出す時ならば |
хаӥла-ра"=мда. | "хаӥ, | эси хооњ(ӥ) | би-и ǯака осӥ-ӥ-jа"=мда. |
そうすべきでしょうけど、 | 今 | いったいどんなことに | なることやら、」 |
чава | ун-дии-њ(и), | "хаӥ=даа | амаа-наа | баланаа | ун-дии |
姉に | 言う、 | 「何でも | お父さんたちが | 昔 | 言っていた |
би-эчи=кээ"=м. | "хаӥ=даа | оркӥн | ǯака-ва-ар(ӥ) та-пӥ, | баӥта |
じゃないの、」と。 | 「何か | 悪いことを | してしまったならば、 | 困ったことに |
осӥ-ӥ, | чава=тањӥӥ | мээн-ǯиэǯи | энэ-ури | гэлэ-пи, | мээн-ǯиэǯи |
なるならば、 | それを | 自分の方から | 求めて行って | 受ければ、 | 自分の方から |
энэ-пи=тэњии | jэбэ-лээ | осӥ-ӥ-jэ"=м. | "наӥ | ӈааӥ-ӥ-ǯӥ | энэ-п(и) |
行けば | 少し軽く | なるだろう、」と。 | 「人が | 連れ去るために | 来たなら |
маӈга | осӥ-ӥ-jэ=м | ун-дии би-эчи=кээ," | ун-дии, | "амаа-наа. |
ひどいことに | なるだろう、と | 言ってたじゃないの、」と | 言う、 | 「父さん達は。 |
энэ-гу-ури," | ун-дии, | "чӥмана. | покто-ва | хоǯа-м(ӥ)." | гээ, |
行くべきなんだわ、」と | 言う、 | 「明日。 | 足跡を | 追って。」 | さあ |
ǯӥа | чӥмањӥ-а=тањӥӥ, | улээн | сӥа-ха-чӥ, | улээн | улээн | доово-jӥ |
次の | 日、 | よく | 食べた、 | 良く、 | 良く | 中も(下着も) |
оово-jӥ | улээн | тэту-(г)у-хэ-чи. | улээм-бэ~=мањаа | тэту-гу-рээ, |
外も(上衣も) | 良く | 着た。 | 良い物ばかりを | 身につけて、 |
туи | би-и-ду-э-чи=э, | хаӥ, | улээн | улээн | хаǯом(-ба) |
そうして | いる時に、 | | 良い | 良い | 衣服を |
тэту-гу-рээ, | эикэ-мулиэ | улээн | сӥа-раа, | баараǯӥ-го-раа, |
着て、 | 姉と二人で | 良く | 食べて、 | 身支度をして、 |
энэ-псиӈ-кин. | "бумбиэ | чомӥмǯӥӥ | луӈтумǯии~ | балǯӥ-ваан-хаарӥ"=ам. |
行き始めた。 | 「私達を | 無事に | 順調に | 生きのびさせて下さい、」と |
(то)та-раа | туи | покто-ва | хоǯа-маар(ӥ)=тањӥӥ | дуиси | тоо-ло-ха-чӥ. |
祈ってそれから | そうして | 足跡を | 追って、 | 山の方へ | 上り始めた。 |
тэи | саола-ва, | покто-ва | хоǯа-м(ӥ). | туи | тоо-мӥ~ | тоо-мӥ |
その | 水槽を、 | 足跡を | 追って。 | そうして | 上って | 上って |
кут(э) | горо=даа | анаа | би-чи, | эм | ǯоо | би-чин. | тэи |
あまり | 遠くも | なかった、 | 一軒の | 家が | あった。 | その |
ǯоо-ла~ | ӥсӥ-ха-чӥ. | тулиэ-ду~ | ӥлӥсӥ-ӥ-чӥ |
家に | 着いた。 | 中庭には | 着いたが、(家に入るのを) |
боолдаǯӥ-ӥ-чӥ=гоањ(ӥ). | т(о)та-мӥ, | эм | хусэ | наӥ | уикэ-вэ |
躊躇するのだ。 | すると、 | 一人の | 男の | 人が | 戸を |
њихэли-ндэ-хэ-њи. | "хаӥ-маар(ӥ) | ии-рэс(и)-су~," | ун-дии, |
開けに出て来た。 | 「どうして | 入らないのか、」と | 言う、 |
"ии-руу-су=м, | "аjа"=м. | хаӥ | тэи | ǯоо | тулиэ-њ(и)=тэњии | ту(и)=бэк(ии) |
「入れ、」と、 | 「良い、」と。 | | その | 家の | 中庭には | なんと |
алпаалаа | би-и | наӥ | покто-њӥ. | тэӈ | хаӥ-ва=даа | ӥрчӥ-(г)о-хан=маа |
そこいら中一面に | ある、 | 人の | 足跡が。 | まるで | 何かを | 引きずって来たかのようで |
би-и | покто. | пуимур | покто-њӥ. | ии-хэ-чи. | тэи | пуǯин, | аjа |
ある、 | 足跡が。 | 竜の | 足跡だ。 | 彼らは家に入った。 | その |
мэргэн | ун-дии-њи, | "эикэ-ǯимэ | пуǯин | эи-ду | дэрэǯи-руу," |
ムルグンは | 言う、 | 「姉の方の | プジンは | ここに | 残れ、」と |
ун-дии-њ(и). | "нэу-ǯимэ | пуǯин, | эи | колаан-дола | дуиси |
言う。 | 「妹の方の | プジンは | この | 煙突の先の | 少し山の方に |
би-и-jэ," | ун-дии, | "покто. | амбаан | покто-ва | алпаалаа, |
ある、」と | 言う、 | 「足跡が。 | 魔物の | 足跡が | ぎっしり、 |
сэвээн | покто-њӥ | сэтуэлээ | би-и-њ(и). | чава | тоо-роо," |
スウン(木偶)の | 足跡が | どっさり | ある。 | それを追って | 上れ、」と |
ун-дии-њ(и), | "дуиси." | гээ, | нэу-њ(и)=тэ(њии) | њиэ-гу-и=дээ |
言う、 | 「山の方へ。」 | さあ | 妹は | 出て行くのだが |
соӈго-ло-ха-њӥ. | эикэ-jи | ун-дии-њи, | "сии=лэ | наӥ |
泣き始めた。 | 自分の姉に | 言う、 | 「あなたは | 人が |
дэрэǯи-хэ-њи | уjун | би-ǯээ-чи=мэ, | мии=тэњии | амбаан |
残したのだから | 生きて | いられるでしょう、 | 私は | 魔物の |
покто-ва-њ(ӥ) | тоо-рӥӥ-њи=тэњии | хаӥ | уjун | би-ӈэ-jэ"=м. | наӥ |
足跡を追って | 上るのですから | どうして | 生きて | いられましょう、」と。 | |
"ӥсӥ-ӥ-ва | сиэӈгулчэк | луӈбэ-ǯээ=мэ"=мдэ. | нэу-њ(и)=дээ |
「魔物は私が着いたところを | 一呑みに | してしまうでしょう、」と。 | 妹も |
соӈго-ха-њӥ~, | эикэ-њ(и)=дээ | соӈго-ха-њӥ~ | тулиэ-ду. | т(о)та-мӥ |
泣いた、 | 姉も | 泣いた、 | その中庭の所で。 | そうして |
тэи | мэргэн | њиэ-хэ-њи, | "хаӥ-раа | соӈго-ӥ-со," | ун-дии, |
その | ムルグンが | 出て来た、 | 「なんで | 泣いているのか、」と | 言う、 |
"абаа | ǯака-ва. | гээ | аjа | тоо-ги-њи," | ун-дии-њ(и). | туи |
「何も問題は | ないぞ。 | さあもう | よい、 | 上らせよ、」と | 言う。 | |
та-раа | эикэ-њ(и)=дээ, | нэу-jи | даалӥадала | ӥлӥсӥ-ха-њӥ |
それから | 姉は、 | 妹の | 姿が見えなくなるまで | 立っていた、 |
боа-ла. | туи, | соӈго-м(ӥ) | ии-гу-хэ-њи. | нэу-jи | ǯуэркээн |
外に。 | そうして、 | 泣きながら | 家に入った。 | 妹と | 二人っきりで |
би-и, | нэу-jи | гуǯиэси-и-њ(и)=гоањӥ, | тэи | амбаа(н) | покто-ва |
暮らして来た、 | 妹を | 哀れむのだ、 | その | 魔物の | 足跡が |
алпаалаа, | сэвээн | покто-ва | сэтуэлээ | би-и | чава | хоǯа-м(ӥ) |
みっしり、 | スウン(木偶)の | 足跡が | どっさり | ある、 | それを | 追って |
тоо-рӥӥ-њ(ӥ). | пуимур | покто-ва | тэӈ | хаӥ=даа | даралаа-њӥ=гоањӥ, |
上って行くのだから。 | 竜の | 足跡を、 | それは | なんとも | 広いのだ、 |
тэи | наӥ | пулси-хэ-њи. | тоо-ха-њӥ. | эм | ǯоо | би-чин. | тэи |
その | 者が | 歩き回った跡は。 | 上った。 | 一軒の | 家が | あった。 | その |
ǯоо-ла | ии-хэ-њи. | гээ, | бу-дии | балǯӥ-ӥ=даа | ии-вури |
家に | 入った。 | さあ、 | 死のうが | 生きようが、 | 入らなければ |
гэлэ-и=гоањ(ӥ), | хооњ(ӥ) | та-ӥ-сӥ. | эм | пуимур=тэњии, |
ならないのだ、 | どうすることが | できようか。 | 一匹の | 竜が、 |
пуксу кэркичэ-ǯиэǯи-њ(и) чиптулэ-хэн. | пуксум(-бэ) суӈгурэ мало-ва |
右側の席のかまどの横の場所で何かを枕にして、 | 右の席からずっと真ん中の席を |
суӈгурэ | туи | гӥлон-дола | хоолӥго-м(ӥ), | тэи | гӥлон |
通ってずっと | そうして | 左側の席まで | 長々と回って、 | その | 左側の席の |
кэркичэ-ду-э-њи | пачӥӥ-њ(ӥ), | апсӥӈ-кӥн. | пуǯин=тэњии | уикэ |
かまどの横の場所には | 尾びれがあって | 寝そべっていた。 | プジンは | 戸の |
даа-до-а-њӥ~ | туи | ӥлӥсӥ-ӥ-њ(ӥ)=гоањ(ӥ), | пуǯин | эси |
入り口の所に | そうして | 立ちすくんでいるのだ、 | プジンは | 今 |
ӈээлэ-и-њ(и)=гоањӥ | ту(и)=букии, | патарӥ-м(ӥ) | сиргун-дии | ӈээлэ-м(и). |
恐れるのだ、 | そうして、 | 震えて | 悪寒がする、 | 恐ろしくて。 |
туи та-мӥ | тэи | пуимур=тэњии, | хуигу-jи | чӥмӥ-ха-њӥ. | тэи |
そうして | その | 竜は、 | 尻尾を | 尻の下に巻き込んだ。 | その |
гӥлон | кэркичэ-ду | эм | наӥ | чики-ӈгээ | осӥ-ӥ-ǯӥ-а(-њӥ). |
左側の席の | かまどの横の場所に | 一人の | 人間の座る場所が | 空くように | して。 |
"пуǯи(н)=нуу~, | гугу=нуу. | чала | тээ-ндэ-руу," | ун-дии-њ(и). |
「プジンだか、 | 姉さんだかよ、 | そこに | 来て座れ、」と | 言う。 |
тэи-ǯи | хуигу-jи | чӥмӥ-хан-до | тэи, | сактан... | хаӥ, | накан |
それで、 | 尻尾を | 巻き込んだ所に、 | その | 胡座の上、 | | オンドルの |
гэун-чи-э-њ(и). | пуǯин=тэњии | ӈээлэ-и=дээ | хооњ(ӥ) | та-ӥ-сӥ. |
空いた場所へ。 | プジンは | 恐ろしいけれども | どうすることが | できよう、 |
тээ-ндэ-хэ-њи=гоа(њи) | чала. | гээ | туи | би-и, | "лаламӥ-роо," |
座りに行ったのだ、 | そこに。 | さあ | そうして | いると、 | 「おかゆを作れ、」 |
ун-дии-њ(и). | "ǯиэктэ-вэ | ǯапа-раа | лаламӥ-роо"=м | "тэи |
と言う。 | 「粟を | 取って | おかゆを作れ、」と、 | 「その |
комбо-ǯӥ. | тота-раа | тэи | муксу-ду | тӥас | нээ-руу," | ун-дии, |
柄杓で。 | それから | その | 木の鉢に | たっぷりと | 盛れ、」と | 言う、 |
"лала. | симиэ-рии | та-роо"=м. | тэи | пуǯин-чи |
「おかゆを。 | 油を少し | 加えよ、」と。 | その | プジンへ |
ун-дии-њ(и) | тэи | пуимур. | наӥ | хэсэ-ǯи-э(-њи) | хӥсаӈго-ӥ. |
言う、 | その | 竜は。 | 人間の | 言葉で | 話す。 |
пуǯин=тэњии | коӈбо-ва-њ(ӥ) | ǯапа-раа, | сӥлкочӥ-раа | лаламӥ-ха-њӥ. |
プジンは | 柄杓を | 取って、 | 洗ってから | おかゆを作った。 |
т(о)та-раа | тэи | муксу-ду | тӥас | нээ-рээ | буу-хэ-њи. | туи |
それから | その | 木の鉢に | たっぷりと | 盛って | 与えた。 | そうした |
дааӥ | муксу. | чадо | тӥас | нээ-рээ | буу-хэн. | токон | калтаа~ |
大きな | 木の鉢。 | そこに | たっぷり | 盛って | 与えた。 | 真ん中 | 半分ほどまで |
сӥа-ха-њӥ | чава, | туи та-раа | ун-дии-њ(и) | тэи | пуǯин-чи, |
食べた、 | それを、 | それから | 言う、 | その | プジンへ、 |
"чава | ǯапа-го-роо," | ун-дии, | "ǯапа-го-раа | сӥа-роо," |
「それを | 取れ、」と | 言う、 | 「取って | 食べろ、」と |
ун-дии-њ(и). | [а] | пуǯин=тэњии | ӈээлээчи-и-њ(и)=гоањ(ӥ). |
言う。 | しかし | プジンは | 恐れるのだ。 |
хооњ(ӥ) | сӥа-орӥ | тамачаа | наӥ | сӥа-хам-ба-њӥ. | энэнэ. | гээ |
どうして | 食べられようか、 | そんな | 人が | 食べた物を。 | ああ恐ろしい。 | さあ |
туи | тээси-и-њ(и). | "сӥа-роо=даа | сӥа-роо," | ун-дии-њ(и). |
そうして | 座っている。 | 「食べろ、 | 食べろ、」と | 言う。 |
туи та-мӥ, | гээ | сӥа-ха-њӥ | њаӈга~ | сӥа-ха-њӥ. | туи | сӥа-раа |
そうして | さあ | 食べた、 | 少~し | 食べた。 | そうして | 食べて |
нээку-хэ-њи=гоањ(ӥ). | "ǯапа-го-раа | гучи | сӥа-роо=даа | сӥа-роо, |
元に置いたのだ。 | 「取って | もっと | 食べろ | 食べろ、 |
сӥа-роо=даа | сӥа-роо, | хэм | сӥа-роо=даа," | та-ӥ-њ(ӥ). | пуǯин |
食べろ食べろ、 | 全部 | 食べろ、」と | 言う。 | プジンは |
ун-дии-њи, | "мии | хэм | туи | эгǯи-вэ сӥа-м(ӥ) | мутэ-эсим-би," |
言う、 | 「私は | 全部 | こんなに | たくさんを | 食べられません、」と |
ун-дии-њ(и). | гээ | эси | туи | би-и. | тэи=тэњии | дуиси |
言う。 | さあ | 今 | そうして | いる。 | その竜が | 山の方へ |
тооко-ло-п(ӥ)=тањӥӥ, | боа наа њирги-и-ǯи(-э-њи) | бэгǯи, | хаӥ | хуjгу |
ひとたび上ろうとすると、 | 天地を | とどろかせて、 | | 尻尾を |
хамачаа чӥмдор, | уикэ-вэ | луптуэр | њиэ-гу-хэ-њи. | хаӥ=даа |
ユサユサ揺すって、 | 戸を | 通って | 出て行った。 | 何もかも |
њирги-и-ǯи-э(-њи), | пуǯин=дээ | ӈээлээчи-хэн=дээ | би-и-њ(и)=гоањӥ. |
とどろかせて、 | プジンも | 恐ろしかったけれども | 暮らしているのだ。 |
т(о)та-раа | дуиси | тооко-ӥ. | ӥлалта~=ноо | хадолта~=ноо | би-чи |
それから | 山の方へ | 上る。 | 三日ほどか | 何日か | たって、 |
пуǯин, | туи та-мӥ | ун-дии-њ(и), | мурчи-и-њ(и), | "мии=кээ |
プジンは | そうして | 言う、 | 考える、 | 「私は |
ичэ-ндэ-ури, | тооко-очӥа-њӥ | ињи, | тэи-вэ. | хаос(ӥ) |
見に行くべきだ、 | 竜が上ったならば | 昼に、 | それを。 | どこへ |
пулси-и-њи." | тэи | эу-гу-и-њи | такто-чӥ-а-њӥ | уликсэ | тӥас |
歩き回っているのか。」 | 竜が | 下りて来ると | 倉へは | 肉が | ぎっしりになって |
эу-рии-њ(и). | т(о)та-раа | эм чӥман(а), | ǯӥа | чӥман(а) |
下りて来るのだ。 | それから | 翌日、 | 次の | 日に、 |
тооко-очӥа-њӥ=тањӥӥ | пуǯин=тэњии, | ичэ-ндэ-хэ-њи | дуиси. | тэи, |
竜が上ると、 | プジンは | 見に行った、 | 山の方へ。 | その |
пуимур | ǯоптом-бӥ=тањӥӥ, | тоо-ва | туу-хэ-њи | оjаа-ла-њӥ, | моо |
竜の | 覆いが、 | ヘラジカを | 倒した | その上に、 | 木の |
оjаа-ла-њӥ | суӈгурээ~ | нээ-хэ-њи | туи=дээ, | туи | нээ-хэ-њи. |
上から | ずっと続いて | 置いてあった、 | そうして、 | そう | 置いてあった。 |
таваӈк(ӥ) | дуиси=тэњии, | дарамӥ~ | сокта | покто-њӥ, | хусэ | наӥ |
そこから | 山の方へ、 | 広~い | スキーの | 跡が、 | 男の | 人の |
покто-њӥ | сокта | покто-њӥ=мањаа | дуиси | тоокпаачӥ-ӥ-њ(ӥ). |
足跡が、 | スキーの | 跡だけが | 山の方へ | 上っているのである。 |
наӥ-њӥ=м | мурчи-хэ-њи. | наӥ | би-эси-лэ-jи | хаӥ | сокта-ǯӥ |
人間なんだな、 | と思った。 | 人間で | なかったら | なんで | スキーで |
пулси-рэ=м. | чава | ичэǯи-рээ | эу-гу-хэн. | туи та-п(ӥ)=та(њӥӥ) |
歩きまわったりするものか、と。 | それを | 見てから | 下りた。 | そうすると |
гоӥда-ха~н, | хадолта | би-чи=нуу. | туи | лаламӥ-чӥ-ваан-дӥӥ, |
それから長いこと待った、 | 何日 | たったことか。 | そうして | いつもかゆを作らせる、 |
тээм | лала-ва | сӥа-рӥӥ-њ(ӥ). | туи та-мӥ, | эм | модан, |
ただ | おかゆばかりを | 食べるのだ。 | そうして | ある | 時、 |
тооко-очӥа-њ(ӥ)=тањӥӥ, | "уи | даалǯӥ-ко, | мимбиэ | ваа-мӥ |
竜が上った時に、 | 「誰に | 関係があろうか、 | 私を | 殺すなら |
ваа-ӈа-с(ӥ)=тањӥӥ. | бэjэ-њи | ичэ-гу-и та-ам-бӥ"=м. | пуимур |
殺せばよい。 | その姿を | 見てやろうじゃないの、」と。 | 竜の |
ǯоптом-ба-њӥ=тањӥӥ | намо-раа | хуку-рээ | эуву-хэ-њи. | эуву-гу-рээ |
覆いを | 畳んで | 包んで | 持って下りて来た。 | 持って下りて来て |
ǯака~ | олӥн | доо-ла | гуисэ-jи | доо-ла-њӥ | нээ-хэ-њи. | туи |
いろんな物の | 間に | 挟み、 | 衣装箱の | 中に | 入れて置いた。 | |
та-мӥ=а=тањӥӥ, | "анда~, | хаӥ," | тэи | мэргэн=тэњии, | сиксэ |
そうして、 | 「ムムッ | 何だ、」 | その | ムルグンは | 夕方 |
эу-гу-и, | ǯопто-њӥ | чуӈну | абаа. | "гээ | элээ, | тэи | эктэ |
下りて来る、 | 覆いが | 影も形も | ない。 | 「さあ、 | これまでか、 | あの | 女が |
ӈаӥсо-ха-њӥ," | мурчи-и-њ(и). | т(о)та-раа | тэи=тэњии | боа наа |
持ち去ったのだな、」と | 考える。 | それから | 彼は | 天地を |
орал-дӥӥ-ǯӥ-а(њӥ) | пакпарӥ-м(ӥ) | эу-гу-и-њ(и)=гоањ(ӥ). | хаӥ=даа |
轟かせて | 怒って | 下りて来るのだ。 | 何者も |
хэтэ-эси-ǯи-э-њ(и). | чава=тањӥӥ, | тэи | пуǯин=тэњии, |
かなわない勢いで。 | それを | その | プジンは |
ӈээлээчи-и-њ(и)=гоањӥ. | эи=тэ(њии), | эу-гу-хэм-бэ-њи | ичэ-хэ-њи, | улээн |
恐れるのだ。 | それが | 下りて来たのを | 見た、 | 素敵な |
хусэ | наӥ | би-чин. | нуктэ-њи=дээ | вањӥмӥ~, | балǯӥ-ха-њӥ=даа |
男の | 人で | あった。 | 髪の毛も | 長く、 | 生まれついた顔立ちも |
улээн би-чин, | ǯээ | улээн | наӥ=ноо. | гээ | туи | мурчи-и-њ(и). |
良かった、 | 並みの | 素敵な | 人ではない。 | さあ | そう | 考える。 |
тэи=тэњии | пакпарӥ-ӥ-до-а-њ(ӥ)=тањӥӥ | тэи | пуǯин=тэњии, | хээп |
彼が | 叱りつける時に | その | プジンは | ガバッと |
наамањӥ-ха-њӥ, | "мии | хаӥ-го-ӥ | пакпарӥ-ӥ-сӥ~," | ун-дии-њ(и). |
抱きしめた、 | 「私を | 何のために | 叱るのか、」と | 言う。 |
"асӥ-го-jӥ | ǯапа-хам(-бӥ) | осӥњӥ, | улээн-ǯи | асӥлача-роо | минǯи. |
「自分の妻に | 取ったの | ならば、 | きちんと | 結婚しろ、 | 私と。 |
улээн-ǯи | асӥлача-роо," | ун-дии, | "минǯи." | туи та-мӥ, |
良く | 結婚しろ、」と | 言う、 | 「私と。」 | そうして |
асӥ-jӥ=даа | чӥнда-го-ха~н, | логдачӥ-хам(-бӥ). | т(о)та-раа~ | туи |
自分の妻を | 放した、 | つかんで振り動かしていたのを。 | それから | そうして |
би-и. | тэи | эктэ | пуимур | ǯоптом-ба | хооњ(ӥ)=даа | та-асӥ-њӥ. |
いる。 | その | 女は | 竜の | 覆いを | どうしも | しないのだ。 |
"эǯи | хооњ(ӥ)=даа | та-ра~," | ун-дии-њи. | "амаа-ǯӥ | эњиэ-ǯи |
「決して | どうにも | してはならない、」と | 言う。 | 「父と | 母とが |
буэ | бу-дии-пу-вэ, | амбаан | гало-го-а-њ(ӥ) |
私が | 死んでしまいそうだったのを、 | 魔物が | 嫌がるように、 |
ǯоптоло-вааӈ-кӥ-њӥ=э"=мдэ. | "мии | чава | хооњ(ӥ)=даа | та-ӥ-ǯӥ-э-с(ӥ) |
覆いを着せたのだ、」と。 | 「私は、 | それを | どうにか | おまえがするや |
гэсэ | бу-ǯээм-би=мэ," | ун-дии-њ(и). | "абаа~," | ун-дии, |
いなや | 死んでしまうだろう、」と | 言う。 | 「いいえ、」と | 言う、 |
"хооњ(ӥ)=даа | та-асӥм-бӥ, | ун-дии-њ(и). | гээ, | туи та-мӥ~ |
「どうも | しませんわ、」と | 言う。 | さあ、 | そうして |
туи | би-и-чи=гоањӥ. | пуǯин=дээ | эикэ-jи | ǯооӈго-ӥ, | соӈго-ӥ. |
そうして | 暮らしているのだ。 | プジンも | 自分の姉を | 思い出し、 | 泣く。 |
"хаӥ-мӥ | соӈго-ӥ-сӥ~"=м | мэдэси-и | тэи | эǯи-ӈээ=тэњии. | "эгэ |
「どうして | 泣くのか、」と | 訊く、 | その | 夫は。 | 「姉と |
ǯуэр-кээн | би-чим(-би) | ǯооӈго-ӥ-jа," | ун-дии-њ(и). | "тээ |
二人っきりで | 暮らしていたことを | 思い出すんです、」と | 言う。 | 「ほうれ、 |
ваjа-ла | би-эс(и)=кээ," | уӈ-ки, | "эикэ-си. | хаӥ-м(ӥ) |
岸の方に | いるじゃあないか、」と | 言った、 | 「おまえの姉は。 | どうして |
эу-рэси-си," | ун-дии-њ(и). | "хаӥ-до би-и-вэ | эу-ури-њи," |
下りて行かないのか」と | 言う。 | 「どこにいるのをどっちへ | 下りればいいの、」 |
ун-дии-њ(и), | "тэрэк=дээ." | "тоо-м(ӥ) | хооњ(ӥ) | тоо-ха-сӥ~," |
と言う、 | 「正しく行くには。」 | 「上って来たのは | どうやって | 上って来たんだ」 |
ун-дии-њ(и), | "тэи | тоо-хам(-бӥ) | покто-ла-jӥ | эу-м(и) |
と言う、 | 「その | 上って来た | 道に沿って | 下りて | どうして |
хаӥ-расӥ-сӥ"=ам. | гээ | туи | пакпарӥ-а~ | эǯи-њи, | хооњ(ӥ)=даада |
行かないのか、」と。 | さあ | そう | 叱ったが、 | 夫は、 | どうも |
та-асӥ. | туи та-ӥ-до-а-њӥ~, | аба=гда~л | о-чин | тэи | мэргэн. |
しなかった。 | そうする時に、 | どこかへいなく | なった、 | その | ムルグンは。 |
туи та-пӥ=о~ | ǯиǯу-хэ-њи. | хамӥа-ла-њӥ=тањӥӥ | эикэ-њи |
そうすると | 戻って来た。 | その後ろから | 姉と |
аосӥ-њӥ | тоо-ха-њӥ. | гээ | эикэ-jи | аосӥ-jӥ | бао-го-ӥ=гоањ(ӥ). |
義兄が | 上って来た。 | さあ | 自分の姉と | 義兄に | 対面するのだ。 |
т(о)та-раа | "соӈго-м(ӥ) | би-и-њи~," | ун-дии-њ(и), | "хаӥ | чала |
それから | 「泣いて | いるぜ、」と | 言う、 | 「なんで | あそこへ |
эу-м(и) | мутэ-эси=нуу," | ун-дии, | "эи-лэ | тоо-хам(-бӥ) |
下りて | 行けないんだろうか、」と | 言う、 | 「ここに | 上って来ることが |
мутэ-м(и)." | т(о)та-раа | эикэ-њ(и)=тэњии | нэу-jи | оǯокта-ӥ=гоањӥ, |
できたくせに。」 | それから | 姉は | 妹に | キスするのだ、 |
аосӥ-ӈато | ун-дии-њи, | "аjа~," | ун-дии, | "ǯооӈго-ӥ-до-jӥ | буэ |
義兄は | 言う、 | 「よし、」と | 言う、 | 「また思い出す時には | 私達の |
бааро-по-а | эу-рии, | буэ | эуси | тоо-рӥӥ | та-ǯаа-по=ма." | гээ, |
方へ | 下りてきたり、 | 私達が | こっちへ | 上ったり | しよう、」と。 | さあ、 |
туи | хаӥ-рӥӥ | сӥа-рӥӥ | хаӥ-рӥӥ | та-паарӥ=о~ | эу-гу-хэ-чи. |
そうして | 何したり、 | 食べたり、 | 何したり | してから | 下りて行った。 |
т(о)та-раа | тэи | мэргэн=дээ | улээн | очо-(г)о-ха~н, | наӥ |
それから | その | ムルグンも | 良く | なったし、 | 人間に |
очо-(г)о-ха~н, | туи | би-и=гоањ(ӥ). | элээ. |
なったのだし、 | そうして | 暮らしたということだ、 | | 終わり。 |
(1) Оненко(1980)ではдэурで、「副詞、言われたことに反して、逆らって」とある。