3. сээгǯэн мукки
赤い ヘビ
1996年3月13日、ナイヒン村にて、К. А. Киле氏より録音。
эм | хурээн | доо-ла-њӥ=ла~ | эм | сээгǯэн | мукки | балǯӥ-ха-њӥ. | [ты |
ある | 山の | 中に | 一匹の | 赤い | ヘビが | 暮らしていた。 | おまえは |
мукки | знае(шь) да?] | гээ, | чава | отолӥ-асӥ-с(ӥ)=гоањ(ӥ), |
ヘビ、 | 知っているか?(1) | ああ、 | | わからないのだな、 |
мии=дээ | улээн | отолӥ-асӥ=мат, | эмуту | ǯабǯаан=маа | туи |
私も | よく | 知らないんだ、 | まるで | ヤマカガシみたいな | そんなよう |
би-и-њ(и)=гоањ(ӥ), | [змея]=маа=даа. | туи | пулси-и, | тота-м(ӥ) |
なんだよ、 | ヘビみたいなもんだ。 | そうして | 動き回る、 | そして |
нэмдэкуу-кээн, | эи-ду | ваамӥ, | эи-ду | ваамӥ-лаа би-и. |
細いのだ、 | ここの首の所は | 太い、 | ここの所は | 少し太くなっている。 |
хурээӈку-ду | би-и-њ(и)=гоањ(ӥ), | хурээн-ду=дээ. | [и] | тадо |
山の中に | 暮らしているのだ、 | 山に、だ。 | | あそこに、 |
[Тройцкой] | хурээн-ду(-э)-њ(и) | би-и | эгǯи | тамачаа. | тэи | наӥ |
トロイツコエの | 山に(2) | いる、 | たくさん、 | そういうのが。 | そいつを | 人は |
мукки | ун-дии-њ(и). | тэи, | туи | пулси-и | туи=дээ, | туи=дээ. |
ヘビと | 言う。 | そいつが | そうして | 動き回っている、 | そのように。 |
тэи, | сээгǯэн. | сээгǯэн | мукки=тэњии | тэи | хурээн | доо-ла-њ(ӥ) |
その、 | 赤い、 | 赤い | ヘビは | その | 山の | 中に |
балǯӥ-хан. | тэи=тэњии | мукки=тэњии | ињи~ | долбо | тэи | хурээн |
暮らしていた。 | そいつは | ヘビは | 昼も | 夜も | その | 山の |
доо-ва-њӥ | кээндэли-э | ундэ, | саӈгар | баа-ӥча-м(ӥ) | чӥӥла-ха-њӥ |
中を | ぐるぐる回っている | という、 | 出口の穴を | 見つけようとしたが | ダメだった、 |
њиэ-гу-и. | доо-њӥ | боа | њӥэ-ичэ-ми | мурчи-и-њ(и). | хооњ(ӥ) | хооњ(ӥ) |
出ようとして。 | 心中 | 外へ | 出たいと | 考えている。 | どうにも | どうにも |
кээндэли-м(и)=дээ | чӥӥла-ха-њӥ, | туи та-мӥ=а~ | эм | боа-до |
回っても回っても | ダメだった、 | そう | して | ある | 所に |
ǯӥлӥ-њ(ӥ) | ǯукээ~н | чӥкӥ-ӥ | саӈгар-каам(-ба) | баа-хан. | ǯӥлӥ-jӥ |
頭が | やっとこさ | 入るような | 小さな穴を | 見つけた。 | 自分の頭を |
гӥдала-раа | пэргэчи-и-њи, | эи ǯуу | эи-ду | њаӈга | таа-рӥӥ-ко=даа. |
突っ込んで | 試してみる、 | ここは | なんとか、 | ここにちょっと | ひっかかったが、 |
уи | даалǯӥ-ко~ | бур-ми | хаӥ-мӥ | сӥргӥчӥ-орӥ | мурчи-и-њ(и). |
| 誰に | 関係があろうか、 | 死のうが | どうしようが、 | なんとか抜けようと | 考える。 |
тэи=тэ(њии) | мукки-кээн=тэњии | тэи | саӈгар-дола | сӥргӥчӥ-м(ӥ), |
そいつは | 小さいヘビは | その | 穴で | もがいて抜けて、 |
ǯӥлӥ-њӥ | хаолӥа | чуулки-хэн, | лур | њиэ-хэ-њи=гоањ(ӥ) | боа-чӥ. |
頭が | やっとなんとか | 突き抜けた。 | 突然 | 出たのだ、 | 外へ。 |
тота-раа | тэи | хурээн-ду, | боакӥа-ва-њ(ӥ) | кээндэли-и-њ(и). |
それから | その | 山で、 | そのまわりを | 回る。 |
гээ, | боа-ла | улээ-њ(и)=го(ањӥ), | ӈээгǯэ~н, | улээн. | тэи |
さあ、 | 外は | 素敵なのだ、 | 暖かい、 | 良い。 | その |
хурээн | боакӥа-ва-њ(ӥ) | кээндэли-м(и)=тэњии, | солӥа | калтаа |
山の | まわりを | 回って、 | 上流の | 側の |
дуэ-чи-э(-њи) | энэ-хэ-њи. | чадо=каа | уикэ-ку. | тэи | ноањӥ | би-чин |
山の端の所へ | 行った。 | そこに | 戸があった。 | その | ヘビが | いた |
хурээн, | чала | уикэ-ку. | "эрдэӈгэ~ | эи | уикэ-вэ | мии | хаӥ-м(ӥ) |
山、 | そこには | 戸があった。 | 「不思議だ、 | この | 戸を | 私は | どうして |
баа-рачӥм-бӥ. | тэи | ǯоо | доо-ва-њ(ӥ) | кээндэли-м(и)." | туи, |
見つけなかったのだろうか。 | この | 家の | 中を | 回っていて。」 | そのように |
эмучэкээ~н | хӥсаӈго-ӥ. | т(о)та-м(ӥ) | тэи | уикэ | даа-чӥ-а-њӥ~ |
一人で | 話をする。 | そうして | その | 戸の | 入り口の所へ |
энэ-хэ-њи. | энэ-и-њи, | боа-ǯӥаǯӥ=ла | уjээ-ǯи=лэ, | эм | эмуэ, |
行った。 | 行く、 | すると天から | 上から、 | 一つの | 揺り篭が、 |
туу-хэ-њи | туи=дээ, | эи | олгомӥ | мэӈдээн=дээ | туи=дээ. | кэндэ~ |
落ちて来た、 | そのように、 | その | 縄ごと | 丸ごと落ちて来た、 | そのように、だ。 | |
кэндэ | тэи... | эм | туиӈку-э | эмуси-и=мэт би-и. | тэи | мукки=тэњии |
ブラブラ | | 揺れている、 | 誰かが | 揺らしているようだ。 | その | ヘビは |
пэиси~ | осӥњӥ | тэи | эмуэ | доо-чӥ-а(-њӥ) | оо-ха-њӥ. |
それが下に | 来た時に、 | その | 揺り篭の | 中へ | 跳び乗った。 |
оо-раа=тањӥӥ | чипту-кээӈ-ку=дээ | апсӥӈ-кӥн. | тэи, | мукки=тэњии, |
乗ってから | 小さな枕もある、 | 横になった。 | その | ヘビは、 |
апсӥн-дӥӥ-ǯӥ-а-њ(ӥ) | гэсэ, | ту~л тул | долбо | ињи | бээилэ-хэ-њи. |
横になるや | いなや、 | ずーっと | 夜も | 昼も | 揺られて眠った。 |
бээ-и=дээ бээ-и. | туи та-мӥ=а=тањӥӥ, | тэи, |
ねんねんころりよねんころり。 | そうして | その、 |
мукки-кээн=тэњии, | туи | бээилэ-и-њ(и)=дээ | гээ | ао-рӥӥ-њӥ, | аjа, |
小さいヘビは、 | そうして | 揺られて眠る、 | さあ | 眠る、 | よく、 |
уиси | ичэ-и-њ(и)=дээ | боа | би-и~, | тэи, | хурээ-ӈгу-њ(и)=дээ |
上へ | 見るが、 | 空が | ある、 | その | 山も |
би-и~ | ǯакпа-до-а-њ(ӥ)=тол=даа. | туи та-мӥ=а=тањӥӥ, | тэи, | тэи |
ある、 | すぐそばに、だ。 | そうして | | その、 |
мукки-кээн=тэњии, | хуjу(н) | ињи, | хуjун | долбо | бээилэ-хэ-њи, |
小さいヘビは | 九 | 日、 | 九 | 晩 | 揺られた、 |
тэи | уjээ-ǯи | олгомӥ | туу-хэ-њи боа-њӥ. | туи | бээилэ-м(и) |
その | 上から | 縄が | 落ちて来た場所で。 | そうして | 揺られて |
ао-рӥӥ-њ(ӥ)=гоањ(ӥ). | туи та-мӥ=а=тањӥӥ, | тэи | эм | мода(н) |
眠るのだ。 | そうして | その | ある | 時、 |
каоǯара-хан. | элкээ~ | пэиси-и | осӥњӥ, | хулуӈ-гу-хэ-њи. | тэи |
揺れが止まった。 | 静か~に | 下に | なった時に、 | 地に降り立った。 | その |
мукки-кээн=тэњии | эктэ | њӥӥ | очо-(г)о-ха-њӥ. | у~лээн | эктэ |
小さなヘビは | 女の | 人に | なっていた。 | 素敵な | 女に |
очо-(г)о-ха-њӥ, | ǯээ | улээн | эктэ=нуу. | тэи | эктэ |
なった、 | 並みの | 良さの | 女ではない。 | それが | 女に |
осӥо-го-ӥ-њӥ, | тэи | эмуэ-њи=тэњии | уиси | тооко-хан. | тэи | эмуэ |
なると、 | その | 揺り篭は | 上へ天へと | 上った。 | その | 揺り篭が |
уиси | тооко-очӥа-њ(ӥ)=тањӥӥ, | "мии | ао-рӥӥ-до-jӥ |
上へ | 上ってしまうと、 | (女は)「私は | 寝ている時に |
толкӥчӥ-ачӥ-jӥ=каа," | ун-дии-њ(и), | "эи-вэ | соло | энэ-ми, | сама-њӥ |
夢を見たのではなかったか、」と | 言う、 | 「これを | 上流へ | 行くと、 | シャーマンの |
тооро-ва-њ(ӥ) | баа-ǯаа-чӥ=ам | эм | боа-ва, | эмум-бэ. | чаǯӥ |
柱を | 見つけるだろう、と。 | ある | 場所を、 | 一本の柱を。 | そこに |
њохораачӥ-раа | ǯакпа-до-а-њ(ӥ) | чэктэри-рээ | апсӥн-хаарӥ"=амда. |
お辞儀をして | そばに | 食べ物や水を捧げて | 横になれ、」と。 |
эси=тэњии | тэи | мукки-кээн=тэњии | чава | ǯооӈго-раа, | эси, |
今 | その | ヘビは | それを | 思い出して、 | 今、 |
чава, | уикэ-лэ-jи | гоо-ва-њ(ӥ) | тас(ӥ)ко~ | соло | энэ-псиӈ-кин. |
そこを、 | 戸の所から | 正しい道を | すぐに | 上流へ | 行き始めた。 |
сиун=дээ | морӥ-ха~н, | сиун | токон=даа | морӥ-хан. | туи та-мӥ, |
太陽も | 空を回った、 | 太陽も | 真ん中を | 回った(午後になった)。 | そうして |
эм | тооро-ва | баа-ха-њӥ | наӥ | тооро-ва | ӥлгамо-хам-ба-њ(ӥ). |
一本の | 柱を | 見つけた、 | 人が | 柱を | 立てておいたのを。 |
наӥ | сама-њӥ | тооро-њӥ=маа | би-и-вэ-њ(и). | туи та-раа | чадо |
人の | シャーマンの | 柱のよう | であるのを。 | それから | そこで |
каоǯара-раа=тањӥӥ, | тэи | наӥ | толкӥчӥ-м(ӥ), | (толкӥчӥ-ӥ)-до-а-њӥ |
止まってから、 | その | 人が | 夢を見て、 | 夢を見た時に |
алоосӥ-хам-ба-њӥ=тањӥӥ, | ичэ-ичэ-хэ-њи, | тэи | тооро | ǯакпа-до | эм |
教えたものを | 見ようとした、 | その | 柱の | そばに | 一つの |
хоо | би-и, | доо-ла-њӥ | чэк | аркӥ-ко, | холдон-до-а-њӥ | чадо=к |
銅の酒の徳利が | ある、 | 中には | ちゃんと | 酒が入っている、 | その脇に、 | そこには |
наа-до | ӥлаан | кочӥ-ва, | туи | кампӥ-раа | наӥ | нээ-хэ-њи. |
地面の上に | 三つの | 杯を、 | そうして | 積んで | 人が | 置いてあった。 |
эси=тэњии | чава | ǯапа-раа | тэи | ӥлаан | кочӥ-ва | ǯапа-раа, | тэи |
今 | それを | 取って | その | 三つの | 杯を | 取って、 | その |
хоо-ла=тањӥӥ | откоо | откоо | чӥчӥ-ха-њӥ. | чӥчӥ-раа | тэи |
徳利から | 少し | 少し | 注いだ。 | 注いで | その |
тооро-њ(ӥ) | ǯэлиэ-лэ-њи | нээ-хэ-њи | туи=дээ. | ӥлаан боа-до. |
柱の | 前に | 置いた、 | そうして。 | 三カ所に。 |
т(о)тараа | њохораачӥ-ха-њӥ. | "мимби(в)э | хаjаамба=даа |
それから | お辞儀した。 | 「私に | 何か |
алоосӥ-роо, | мимби(в)э | хаjаамба=даа | тэǯэу-руу"=мдэ. | "хаолӥа |
教えて下さい、 | 私に | 何か | 知らせてください、」と。 | 「何とか |
толкӥм(-ба) | баа-ваан-доо"=м. | тэи=тэ(њии) | туи | њохораачӥ-раа | апсӥ-мӥ |
夢を | 見せてください、」と。 | 彼女は | そうして | お辞儀して | 横になって |
оӈаса-ха-њӥ, | соргӥгдо | оӈаса-го-хан. | туи | ао-м(ӥ) |
眠り込んだ、 | あっという間に | 眠り込んでしまった。 | そうして | 寝て |
толкӥчӥ-ӥ-њ(ӥ), | эм(ун) | њаӥ | ун-дии-вэ-њ(и), | "сии | эи-ду |
夢を見る、 | 一人の | 人が | 言うのには、 | 「おまえは | ここで |
њохораачӥ-хан-ǯӥ-jӥ=мањаа | хоǯӥ-асӥ-сӥ~," | ун-дии, | "гучи | эи |
お辞儀しただけでは | 終わらないのだよ、」と | 言う、 | 「また | この |
солӥа-чӥ | энэ-руу~," | ун-дии-њ(и), | "чӥман(а) | сиун | токон-до~ |
上流へ | 行け、」と | 言う、 | 「明日 | 太陽が | 真ん中に |
ӥсӥ-ǯаа-чӥ~," | ун-дии, | "чава. | чадо=даа, | эс(и)=тэ(њии) |
着く頃には、」と | 言う、 | 「それを(見つけるだろう)、 | | |
чадо=тањӥӥ | ǯуэ(р) | тооро~," | ун-дии-њ(и), | "тэи | ǯуэ(р) | тооро |
そこに | 二本の | 柱を、」と | 言う、 | 「その | 二本の | 柱の |
ǯакпа-до-а-њ(ӥ)=тањӥӥ | эм | хоо | аркӥ-њӥ, | ӥлаан | кочӥ, |
そばに | 一つの | 徳利の | 酒と、 | 三つの | 杯が |
би-и=jэ," | ун-дии-њ(и), | "тэи | ӥлаан | кочӥ-до | хэм | чӥчӥ-раа, |
ある、」と | 言う、 | 「その | 三つの | 杯に | 全部 | 注いで、 |
сугǯи-хээри=э," | ун-дии, | "тэи | ǯуэ(р) | тооро-до. | тотараа |
お供えしなさい、」と | 言う、 | 「その | 二本の | 柱に。 | それから |
апсӥн-хаарӥ"=ам. | "мимби(вэ) | хаjаамба=даа | толкӥчӥ-ваан-доо, |
横になれ、」と。 | 「『私に | 何かを | 夢見させよ、』と |
ун-хээри"=эм. | т(о)тараа | апсӥӈ-кӥн. | сугǯи-чи-раа | апсӥӈ-кӥн |
言え、」と。 | それから | 横になった。 | お供えしてから | 横になった、 |
тэи | эктэ. | мукки | эктэ | осӥ(г)о-ха-њӥ=гоањӥ. | туи | ао-ха~н |
その | 女は。 | ヘビが | 女に | なったのだ。 | そうして | 寝た、 |
ао-мӥ | толкӥчӥ-ха-њӥ, | "сии | эси | эи-ду | њохораачӥ-хан-ǯӥ-jӥ=мања |
寝て | 夢を見た、 | 「おまえは | 今 | ここで | 祈っただけでは |
хоǯӥ-асӥ-сӥ~," | ун-дии, | "гучи, | чӥман(а) | тээ-пи=тэњии, |
終わらないよ、」と | 言う、 | 「また | 明日 | 起きたら、 |
энэ-руу," | ун-дии, | "эи-вэ | соло-ӥ. | туи | энэ-ми=э~ |
行け、」と | 言う、 | 「ここを | 上流へ上れ。 | そうして | 行って |
энэ-ми=тэњии | сиун | токон | сии-рии-њи, | баа-ǯаа-чӥ"=а, | ун-дии, |
行って | 太陽が | 真ん中を | すぎると、 | 見つけるだろう、」と | 言う、 |
"чадо=тањӥӥ | наӥ, | ӥлаан | тооро-ва | ӥлгамо-ха-њӥ. | чаǯӥ | тэи, |
「そこに | 人は | 三本の | 柱を | 立ててある。 | それへ、 |
хоо | аркӥ-ва-њ(ӥ) | ǯапа-раа | кочӥ-ǯӥ-а-њ(ӥ) | чӥчӥ-раа | хэм |
徳利の | 酒を | 取って | 杯で | 注いで | 全部 |
сугǯи-хээри=э"=мдэ. | "тотараа | њохораачӥ-хаарӥ"=а | ун-дии-њ(и), |
供えよ、」と。 | 「それから | 祈れ、」と | 言う、 |
"мимби(в)э | хаолӥа | толкӥм(-ба) | баа-ваан-доо=м, | улээн | толкӥм(-ба) |
「私に | なんとか | 夢を | 見せて下さい、と。 | 良い | 夢を |
буу-руу | минду, | туи | њохораачӥ-хаарӥ,=а | ун-дии-њ(и), | "т(о)та-раа |
与えよ、 | 私に、 | そう | 祈れ、」と | 言う、 | 「それから |
таваӈкӥ=тањӥӥ, | мэнээ | симби(э) | алоосӥ-ǯаа=ма," | ун-дии, |
そこからは | 自分で | おまえ自身を | 導いて行け、」と | 言う、 |
"мэнээ | энэ-ǯээ-чи=мэ," | ун-дии, | "таваӈкӥ." | туи та-раа, |
「自分で | 行くのだ、」と | 言う、 | 「そこから。」 | それから |
чуктэу | сэнэ-гу-хэн. | тээ-гу-хэ-њи. | сиун | тээ~ | пэгилэ |
突然パッと | 目が覚めた。 | 起きた。 | 太陽は | ほうれ | 低く沈みかけて |
очо-(г)о-ха(н), | эси | хоон(ӥ) | та-орӥ | эи. | чадо=ла | кол | кол |
しまっていた、 | 今 | どう | すべきか、 | これは。 | そこに | 丸まって |
тээси-лу-хэ-њи. | тэи | ǯуэр | тооро | даачан-до. | "эǯэӈку=тэњии, |
座っていた。 | その | 二本の | 柱の | 根元の所に。 | 「天の主は |
эи=кээ | мимбиэ=кээ | хооњ(и) та-ǯарам," | туи | кол кол | долбо |
これは | 私を | どうしようというつもりなんだろうか、」 | そうして | 丸まって | 夜に |
хао(сӥ) | эну-ури=эм | ӈээлэпсиг-бэ-њи. | гээ | чадо | туи | би-ми |
いったいどこへ | 行けようか、 | 恐ろしいのに。 | さあ | そこで | そうして | いて |
туи | тээси-и-ǯулэи=тул | ао-рӥӥ | хаӥ-рӥӥ | та-м(ӥ), | аама-ло-ӥ-до(-jӥ) |
そうして | 座っている時に | 寝たり | 何したり | して、 | 眠くなってきた時に |
оӈаса-ӥ-њ(ӥ)=гоањ(ӥ). | чадо | туи | би-чин. | ӈээмǯи~ |
眠り込んでしまったのだ。 | そこで | そうして | いた。 | 明るくなった、 |
ињи-њи | хаӥ, | тээ-рээ, | гучи, | тэи | ӥлаан | тоорон-до-jӥ |
昼だ、 | | 起きて、 | また | その | 三本の | 柱に |
сугǯи-хэ-њи. | сугǯи-рээ | њохораачӥ-раа | таваӈкӥ | энэ-лу-хэ-њи |
お供えした。 | お供えしてから | 祈って | そこから | 行き始めた、 |
гучи. | "энэ-руу," | ун-дии-њ(и), | тэи | толкӥчӥ-ӥ-њӥ | чадо |
また。 | 「行け、」と | 言う、 | 彼女は | 夢を見る、 | そこに |
ао-мӥ | толкӥчӥ-ӥ-њ(ӥ), | "хаӥ, | чӥмана | энэ-и-ду-jи=тэњии, | эǯэн |
寝て | 夢を見る、 | | 「明日 | 行く時に、 | 長の |
гочкоам(-ба) | баа-ǯаа-чӥ=а"=мда, | "боа-ла | сэрууси-и-вэ-њ(и)." |
叔父を | 見つけるだろう、 | 「外で | 涼んでいるのを。」 |
гээ, | гээ, | тэи | пуǯин=тэњии | чава | толкӥчӥ-хам(-бӥ) | тэи |
さあ、 | | その | プジンは | それを | 夢見た、 | その |
гоо-ва | энэ-псиӈ-кин. | энэ-ми=jэ~ | энэ-ми, | эм | ǯоо-ва |
道を | 行き始めた。 | 行って | 行って | ある | 場所を |
ичэ-хэ-њи, | хооњ(ӥ)=даа | ичэ-и-њ(и)=дээ | баӥ би-и би-и-њи |
見た、 | どう | 見ても | 普通の |
ǯоо-њӥ | би-эси, | эǯэн | ǯооӈ-њӥ=м | ичэ-хэ-њи. | а~jаjа |
家 | ではない。 | 長の | 家であると | 見た。 | なんとも |
улээм-бэ | ǯоо-ва, | туи | энэ-ми=jэ~ | энэ-ми=тэњии, | эм | ǯоо |
良い | 家だ、 | そうして | 行って | 行って、 | 一軒の | 家が |
би-и | гучи. | тэи | улээн | ǯоо | уjээ-лэ-њи=дээ, | чадо=тањӥӥ, |
ある、 | また。 | その | 良い | 家の | 上に、 | そこには |
уикэ-њ(и) | даа-до | куухинэ-ку, | тэи | куухинэ | доо-ла-њӥ=тањӥӥ, |
戸の | 入り口の所に | 台所(ロシア語кухняより)がある、 | その | 台所の | 中で、 |
эм | ǯаӈгӥан=ос | хамачаа=ос | сэрууси-и-њ(и). | гээ, | баӥ би-и-њи |
一人の | 長官だか、 | なんだかが、 | 涼んでいる。 | さあ | ただの者では |
би-эси=э, | мурчи-хэ-њи | тэи | пуǯин. | тэи=тэњии | эǯэн |
ない、と | 考えた、 | その | プジンは。 | それが | 長の |
гочко-њӥ. | тэи | эǯэн | гочко-њӥ | тээси-и-њ(и) | чадо |
叔父であった。 | その | 長の | 叔父は | 座っている、 | そこで、 |
сэрууси-и-њ(и). | тэи | эктэ-вэ | ичэ-ми | ǯакпа-чӥ-jӥ | хээ(р)си-хэн. |
涼んでいる。 | その | 女を | 見て | 自分の近くへ | 呼んだ。 |
анда~ | пуǯин, | эу(си) | тэњињи-гу-руу," | ун-дии, | "мии |
| 「プジンよ、 | ここへ | 休憩しに来い、」と | 言う、 | 「私の |
ǯакпа-чӥ-jӥ | аjа"=м. | [ну] | пуǯин=тэ(њии) | ӈээлээчи-и=дээ |
そばへ、 | よい、」と。 | | プジンは | 恐ろしいが、 |
ӈээлээчи-ми~ | энэ-хэ-њи. | энэ-рээ, | ǯакпа-до-а(-њӥ) |
恐れつつも | 行った。 | 行って、 | そばに |
ӥлӥ-очӥа-њ(ӥ)=та(њӥӥ), | "тээ-руу=дээ, | тээ-руу," | та-ӥ-њ(ӥ). |
立つと、 | 「座れ、 | 座れ、」と | 言う。 |
тээ-хэ-њи. | чадо | хаjаал | хаjаал | гусэрээнду-мээри, | тэи |
座った。 | そこで | なんだ | かんだと | 話をして、 | その |
эǯэн | гочко-њ(ӥ)=тањӥӥ | ун-дии-њи, | "сии | эи | боа-чӥ | мэнэ |
長の | 叔父は | 言う、 | 「おまえは | この | 地へ | 自分で |
ǯи-чи-си би-эси"=э | ун-дии-њ(и), | "мии | гааǯо-хам-бӥ"=а | ун-дии, |
来たのではない、」と | 言う、 | 「私が | 連れて来たのだ、」と | 言う、 |
"симби(э), | эи | боа-чӥ. | мии=тэњии | симбиэ | асӥ-го-jӥ |
「おまえを、 | この | 地へ。 | 私は | おまえを | 自分の妻として |
ǯапа-ӥ," | ун-дии-њ(и). | пуǯин=тэ(њии) | хэмэ~ | би-и-њ(и)=гоањ(ӥ), |
取る、」と | 言う。 | プジンは | 黙って | いるのだ、 |
ӈээлээчи-и-њ(и). | хооњ(ӥ)=даа | саа-рӥӥ-њӥ | "эǯи ӈээлээчи-руу," |
恐れている。 | どうして | わかったんだか、 | 「恐がるな、」と |
ун-дии-њ(и), | "мии=тэ(њии) | эǯэн | ороон-дола(-њӥ) | эǯэн | очӥ-го-ӥ |
言う、 | 「私は | 長の | 代わりに | 長と | なる |
та-ам-бӥ=м. | ноањ(ӥ)=тањӥӥ | мии | ороон-дола-jӥ | эǯэн | гочко |
であろう、 | | 彼は | 私の | 代わりに | 長の | 叔父と |
очо-го-ǯараа," | ун-дии-њ(и), | гээ, | чава. | туи та-мӥ | туи |
なるだろう、」と | 言う、 | さあ、 | プジンに。 | そうして |
хаӥ-м(ӥ), | гусэрээнду-и хаӥ-рӥӥ та-мӥ, | гээ | хооњ(ӥ) | тэи |
話をしたり、 | 何したり、して、 | さあ | どうする、 | その |
пуǯин, | наӥ | асӥ-го-jӥ | гэлэ-и-вэ-њ(и) | чӥхала-ӥ |
プジンは、 | 人が | 妻として | 求めるのを | 同意することに |
осӥ-ха-њӥ=го(ањӥ), | чӥхала-ха-њӥ. | хаӥ, | туи та-раа | ун-дии-њи, |
なったのだ、 | 同意した。 | | それから | 言う、 |
"гээ | эси, | буэ | эǯэн | бааро-а(-њӥ) | энэ-ури=э | гэлэ-и"=jэ |
「さあ、 | 今 | 私達の | 長の | 方へ | 行くべきことを | 求める、」と |
ун-дии-њ(и). | т(о)та(-раа) | ǯоок-чӥ | ииву-хэ-њи | тэи | пуǯим(-бэ). |
言う。 | それから | 家へ | 入れた、 | その | プジンを。 |
ииву-гу-рээ, | чадо=тол | хаал(ӥ)=даа | асӥлачӥ-хан=каачӥ |
入れて、 | そこで | まるでずっと前から | 結婚していたかのように、 |
хаǯо-њӥ=даа | баӥ чэк, | хаӥ-њ(ӥ)=даа | хэм | хэм | чэк би-и |
衣装も | ただもうすっかり準備してあって、 | 何でも | 全て | 全て | 準備してあった、 |
тэи | пуǯим(-бэ), | гээ | тэи | хаǯом-ба | хэм | тэту-вээн-дээ, | тэи |
その | プジンに、 | さあ | その | 衣装を | 全て | 着せて、 | その |
асӥла-хам(-бӥ) | эктэ | олбӥ-м(ӥ) | энэ-хэн | эǯэн | бааро-а-њ(ӥ). |
めとった | 女を | 連れて | 行った、 | 長の | 方へ。 |
гээ | эǯэн-чи | энэ-хэ~н. | эǯэн=тэњии | чаӈсоап | ӥлӥ-ха-њӥ. |
さあ | 長の所へ | 行った。 | 長は | ガバッと | 立ち上がった。 |
ун-дии-њи, | "хаӥ-до | баа-ха-сӥ~," | ун-дии, | "туи би-и | эктэ-вэ." |
言う、 | 「どこに | 見つけたんだ、」と | 言う、 | 「このような | 女を。」 |
"гээ | мии | баа-хам-бӥ"=а | ун-дии-њи | "эи, | эи-вэ | баа-го-ӥ |
「はい、 | 私が | 見つけたんです、」と | 言う、 | | 「この女を | 見つけるために |
хадо модан | эну-кэ-jи," | ун-дии, | "тэи | хурээн-чи. | хурээн |
何度 | 私は足を運んだことか、」と | 言う、 | 「あの | 山へ。 | 山の |
доо-ла-њ(ӥ) | балǯӥ-хан | эктэ," | ун-дии-њ(и). | "аjаjа," | ун-дии, |
中で | 生まれた | 女です、」と | 言う。 | 「おおなんと、」と | 言う、 |
"туи би-и | ǯака-ва | хооњ(ӥ) | баа-ха-сӥ~," | ун-дии-њ(и). |
「そのような | ものを | どうやって | 見つけたのか、」と | 言う。 |
"[и] | сии | эси, | мии | ороон-дола-jа, | эǯэн | тээ-гу-руу," |
| 「おまえは | 今、 | 私の | 代わりに、 | 長の地位に | 座れ、」と |
ун-дии-њ(и). | "мии=тэњии, | сии | ороон-до-а-с(ӥ) | тээ-гу-гу-и-вэ," |
言う。 | 「私は | おまえの | 代わりにその地位に | 座ろう、」と |
ун-дии, | "эǯэн | гочко-њӥ." | гээ | тэи | эǯэн | гочко | ун-дии-њи, |
言う、 | 「長の | 叔父に。」 | さあ | その | 長の | 叔父は | 言う、 |
"гээ | тэи | сии | мурун," | ун-дии, | "чӥхала-ӥ | осӥ(њӥ) |
「さあ、 | それは | あなたの | お心次第です、」と | 言う、 | 「賛成なさる | なら |
очо-го-ǯаа-чӥ=ма," | ун-дии-њ(и). | гээ, | туи | таасо | туи, |
そうなるでしょう、」と | 言う。 | さあ、 | そうして | 熱心に | |
баргӥчӥ-хан. | тэи, | эǯэн | гочко-њӥ | би-чин=тэњии, | тэи | эǯэн |
準備した。 | その | 長の | 叔父 | だったのは、 | その | 長の |
ороон-дола-њӥ | тээ-гу-хэн. | тэи | гочко=тањӥӥ, | тэи | эǯэн |
代わりにその位置に | 座った。 | その | 長は、 | その | 長の |
гочко-њӥ | ороон-дола-њӥ | тээ-гу-хэн, | туи. | гээ, | улээн |
叔父の | 代わりにその位置に | 座った、 | そうして。 | さあ、 | 良く |
балǯӥ-ӥ-чӥ=го(ањӥ) | эс(и)=тэњии | тэи, | эǯэн=тэњии, | тэи | эǯэн |
暮らすのだ、 | 今 | その | (新しい)長は、 | その | 長の |
ǯоог-до-а(-њӥ) | осӥ-ӥ=гоањ(ӥ), | тэи | асӥ-молӥа. | тэи | эǯэн |
家に | 落ち着くのだ、 | その | 妻と二人で。 | その | 長の |
гочко-њ(ӥ) | би-чин | ǯоог-до=тањӥӥ, | тэи | эǯэн | очо-го-хан. | гээ |
叔父 | であった人の | 家には、 | その | 長が | 落ち着いた。 | さあ |
чадо | туи | балǯӥ-ӥ-чӥ=гоањ(ӥ). | хооњаа | улээн | балǯӥ-ӥ-чӥ=а~ |
そこで | そうして | 暮らすのだ。 | どんなにか | 良く | 暮らしたことか、 |
хооњаа | улээн | би-и-чи. | пиктэ-гу-эр(и)=дээ, | тэи | эǯэн |
どんなにか | 良く | いたことか。 | 子供だって、 | その | 長の |
гочко-њӥ | би-чин | наӥ=тањӥӥ | пиктэ-гу-jи | эм | хусэ-вэ | баа... |
叔父 | であった | 人は、 | 自分の子供に | 一人の | 男の子を | 授かった、 |
хаӥ, | асӥ, | асӥ-њӥ | эм | хусэ-вэ | баа-ха-њӥ | пиктэ-гу-jи. |
| | 彼の妻は | 一人の | 男の子を | 産んだ、 | 自分の子供を。 |
чава=тањӥӥ | тэи | эǯэн=даа | агда-ха-њӥ~, | тэи | эǯэн | гочко-њӥ |
そのことを | その | 長も | 喜んだ、 | その | 長の | 叔父 |
би-чин=дээ | агда-ха-њӥ, | тэи | хусэ | балǯӥ-хам-ба-њӥ. | гээ, |
であった人も | 喜んだ、 | その | 男の子が | 生まれたことを。 | さあ、 |
чава=тањӥӥ | туи | дэрэлэ-и-чи=гоањ(ӥ). | тул | тул=дээ | уутун-дээ |
それを | そうして | 可愛がるのだ。 | いつも | いつも | 抱いていて、 |
хамачаа=даа | наа-до=даа | нээ-рэси, | туи та-мӥ~ | тэи |
いかなる | 地面にだって | 置かない(くらい可愛がった)、 | そうして | その |
наонǯокаан=даа | дааӥ | осӥ-ха~н. | иин | эси=тэњии | эǯэн |
少年も | 大きく | なった。 | そう、 | 今 | 長は |
ун-дии=гоањ(ӥ) | тэи | эǯэн, | ǯулэ | эǯэн | би-чи-њи. | "эи |
言うのだ、 | その | 長、 | 前に | 長 | であった人は。 | 「この |
пиктэ, | асӥ-го-а-њӥ | эи | увуи | хотон-д(о) | би-и, | эктэ-вэ |
子供の | 妻とするための人には、 | この | 上の | 街に | いる、 | 女を |
гэлэ-м(и) | аjа~," | ун-дии-њ(и). | амӥӈато-њӥ=тањӥӥ | осӥхон |
求めると | よい、」と | 言う。 | 父親は(それを) | 嫌がる |
а-ӥ-њ(ӥ). | "чӥхањӥ~," | ун-дии-њ(и). | "маӈга~"=м. | "тамачаа |
のだ。 | 「いいではないか、」と | 言う。 | 「たいへんだ、」と。 | 「そのような |
гурум-бэ | хооњ(ӥ) | баӥ... | ǯаа-каан | баа-ӥча-ӥ-сӥ~"=а | ун-дии-њ(и). |
女を | どうやって | ただの | 安い婚資で | 得ることができようか、」と | 言う。 |
"чӥхањӥ." | гээ | тэи | амӥ-њӥ | хаӥ-рӥӥ-њӥ~ | хоǯӥ-ха-њӥ | тэи, |
「いいではないか。」 | さあ | その | 父親は | どうする、 | あきらめた、 | その、 |
тэи | эǯэн | би-чи-њи, | наӥ. | чава=тањӥӥ~ | туи, |
その | 長 | であった、 | 人は。 | そのことについて、 |
хаӥ-маарӥ=а=тањӥӥ, | гучи | амӥ-њ(ӥ)=тањӥӥ, | баӥ, | баӥ | би-и | наӥ |
| また | 父親は、 | ただの | | | 人の |
пиктэ-њ(и) | баа-ха-њӥ | асӥ-го-jӥ, | асӥ-го-а-њӥ, | пиктэ-jи |
子供を | 見つけた、 | | 妻に、 | 自分の息子の |
асӥ-го-а-њӥ. | гээ | чадо | пиктэ-њи | асӥла-ха~н, | аркӥ-ва |
妻として。 | さあ | そこで | 彼の息子も | 結婚した、 | 酒を |
омӥ-ха~н | наӥ, | туи та-маарӥ=а=тањӥӥ, | мээн мээн | ǯоо |
飲んだ、 | 人は、 | そうして | それぞれ自分たちの | 家に |
осӥо-вааӈ-кӥ~н, | пиктэ-њ(и)=дээ | асӥ-ǯӥ | эмун | ǯоо~, | амӥ-њ(ӥ) |
落ち着かせた、 | 息子も | 妻と | 一つの | 家に、 | 父も |
пааǯӥ~, | тэи | эǯэн | гочко-њ(ӥ) | би-чин=дээ | пааǯӥ~ | ǯоо. |
別に一つの家に、 | あの | 長の | 叔父 | であったのも | 別の一軒の | 家に。 |
тэи=тэ(њии) | эǯэ-њи | очо-(г)о-ха-њӥ | эǯэн | ǯоог-до-а-њ(ӥ) | би-и=гоањӥ. |
彼は | 長と | なったのだ、 | 長の | 家に | いるのだ。 |
гээ | туи | осӥ-го-раа | би-и-чи=го(ањӥ) | элээ. |
さあ | そう | なって | 暮らしているのだ、 | 終わり。 |
(1) 語り手が聞き手である記録者に聞いている。муккиではなくмуjкиの形でОненко(1980)には挙がっており、意味は単に「ヘビ」となっている。協力者はミミズのようなものではないか、というが、はっきりしない。
(2) トロイツコエはナイヒンの近くの地名。ナーナイ語ではかつてДолӥнと呼んだ。丘があり、高くなっている。