風間伸次郎(採録・訳注).1995.『ナーナイの民話と伝説』(ツングース言語文化論集5、小樽商科大学言語センター)より.
4(1). хоӈмокӥ
モモンガ
1994年3月14日、ダエルガ(даерга、ハバロフスク州ナーナイ自治区ナイヒン村に隣接する小村である)にて、Њэсултэ Борисовна Гейкер(ゲイケル)氏(女性、1920年 Таргон村 生まれ)より録音。
эм | хоӈмокӥ | балǯӥ-ха-нӥ | пиктэ-ни | хайлоо | эгǯи. | туй та-раа | |
ある | モモンガが | 暮らしていた、 | その子供は | すごく | 多い。 | それから |
туй | балǯӥ-а-л | ундэ. | тэй=тэнии | пурил-ни=тэнии | хоалаан-дӥӥ=даа | |
そうして | 暮らしている | という。 | その | 子供達は | 騒ぎ立てる |
хоалаан-дӥӥ | туй та-мӥ | эм | модан=гола | сиксэ~=лэ | паава-ла-нӥ | |
騒ぎ立てる、 | そうして | ある | 時 | 夕方 | 窓の所が |
пакчӥан | ǯи-чин. | "э~ | хоӈмокӥ~ | кудин кудин, | би-й-си=нуу, | |
暗くなって | やって来た。 | 「おい | モモンガ、 | クディン クディン、 | いるか、 |
кудин кудин, | би-й=гоанӥ=а~," | уӈ-кин. | "хоӈмокӥ~ | кудин кудин, | |
クディンクディン、 | いるのだな、」 | と言った。 | 「モモンガよ、 | クディンクディン |
пиктэ-йи | буу-руу | кудин | кудин, | буу-рэси | осӥнӥ | кудин | |
子供を | よこせ | クディン | クディン、 | よこさない | なら | クディン |
кудин, | кӥлтоӈтаарӥӈ | баа-ǯаа-чӥ, | кудин | кудин." | "маа | маа | |
クディン、 | ひどい目に | 遭うだろう、 | クディン | クディン。」 | 「では | これを |
маа маа," | эм | пиктэ-йи | ǯапа-раа | буу-хэ-ни. | чӥ~л чӥл | |
どうぞ、」と | 一匹の | 子供を | つかんで | 差し出した。 | シ~ンと静かに |
осӥ-го-ха-нӥ. | чӥмӥӥ | тээ-хэн | ǯӥа | чӥманӥ-а | боа-чӥ | ниэ-хэ-ни | |
なった。 | 朝 | 起きた、 | 次の | 日 | 外へ | 出た、 |
хэрэ~ | тэй=лэ | тулиэ-ни | модан-до-а-нӥ=ла | пиктэ-вэ-н(и) | |
ああひどい、 | その | 中庭の | 隅に | 子供を |
гӥрмакса-нӥ | гоа~р | сӥа-ха-нӥ | би-чин. | эси=тэнии | тэй | пиктэ-йи | |
骨ばかり | バラバラに | 食べて | あった。 | 今 | その | 自分の子の |
гӥрмакса-ва | соӈго-мӥ~ | тама-го-а | ундэ. | туй | |
骨を | 泣き泣き | 集める | という。 | そうして |
тама-го-й-до-а-нӥ=а=ла | эм | ээдэӈ (1) | ваачака | доо-ха-нӥ. | "э~ӈ | |
集めている時に | 一羽の | バカ | アオサギが | とまった。 | 「おおい、 |
хоӈмокӥ~ | койсӥ, | хай-ва | та-м(ӥ) | соӈго-й-сӥ~ | койсӥ, | ун-дии. | |
モモンガ、 | コイシ、 | 何を | して | 泣いているのか、 | コイシ、」 | と言う。 |
"хай | соӈго-асӥ | би-рэ~," | ун-дии, | "ичэ-руу," | ун-дии, | "эй | |
「なんで | 泣かずに | いられようか、 | | 見ろ、 |
|
долбо-нӥ=а | амбаан | пулси-хэ-ни=а," | ун-дии, | "тэй | пиктэ-йи | |
昨晩 | 魔物が | やって来た、」 | と言う。 | 「そいつが | わが子を |
сӥа-хам-ба-нӥ | гӥрмакса-нӥ | гоар | би-й-вэ | тама-го-й=а," | ун-дэ. | |
喰ったのを | 骨ばかり | バラバラに | あるのを | 集めているのだ、」 | と言う。 |
"э~ | хоӈмокӥ=а, | койсӥ, | элэ | хагдӥ-й | солӥ-каа~н | |
| モモンガよ、 | コイシ、 | 今にも | 飢え死にしそうな | キツネが | 、 |
койсӥ, | симбиэ | аргала-ха-нӥ~ | койсӥ," | ун-дии, |
コイシ、 | あなたを | 騙したのだ、 | コイシ、」 | と言う | |
"эси | ǯиǯу-учиэ-йи=э | койсӥ, | у-ӈа-сӥ=танӥӥ | койсӥ, | хуктэ-си | |
「今度 | 戻って来たならば | コイシ、 | こう言いなさい | コイシ、 | おまえの歯と |
осӥнӥ | бай | хэм | тээк-пи=э | койсӥ, | нанта-сӥ | осӥнӥ | хэм | |
いえば | もう | 全て | すり減ってしまっている | | 、おまえの毛皮は | 全て |
чолбӥакта | койсӥ, | элээ | хагдо-й-до-йӥ | мии | пиктэ-йи | |
もつれて抜けている | コイシ、 | 今にも 飢え死にしそうな時に | 私の | 子供を |
сӥа-рӥӥ-сӥ=ноо | койсӥ | ундэ." | чава=танӥӥ | ун-дии-н(и)=гоан(ӥ), | "уй | |
喰おうというのか、 | コイシ、 | と。 | キツネに | 言うのだ、 | 「誰が |
алоо-ха-нӥ | койсӥ | уй | теээ-хэ-ни=э | койсӥ |
教えたのか | コイシ | 誰が | 語ったのか、』 | コイシ |
| ун-дии-ни осӥнӥ | мимбиэ | уӈ-ки-ни | койсӥ | |
と(キツネが) | 言うなら、 | 私が | 言ったと | コイシ |
у-ӈэ-си=тэнии | койсӥ." | эси=тэнии | туй та-раа | дэгдэ-гу-хэ-ни | |
話すがよい | コイシ。」 | さて | そうして | 飛び去った、 |
ээдэӈ | ваачака. | эси=тэнии | тэй=лэ | хоӈмокӥ=ла | туй | |
バカ | アオサギは。 | さて | その | モモンガは | そのようで |
би-й-н(и)=гоанӥ, | пиктэ-ни | хайлоо-н(ӥ)=гоа(нӥ) | эгǯи-ни | |
あるのだ、 | その子供は | どんなにかすごく | 多いのが |
хоалан-дӥӥ=гоан(ӥ). | сиксэ~ | хайс(ӥ) | ǯиǯу-хэ-н(и), | "э~ | хоӈмокӥ~ | |
騒ぎ立てているのだ。 | 夕方 | 再び | 戻って来た、 | 「おい、 | モモンガ |
кудин | кудин, | ǯоог(-до) | би-й-си=нуу | кудин | кудин," | |
クディン | クディン、 | 家に | いるのか、 | クディン | クディン、」 |
паава-ла-нӥ | "би-й=гоанӥ=а | ун-дии, | "хай(-ва) | та-го-й | |
窓の所で | 「いるのだな、」 | と言う、 | 「何の | 用で |
та-й-сӥ=ам." | "пиктэ-йи | буу-руу | кудин | кудин, | буу-рэси | осӥнӥ | |
来たのです、」と。 | 「子供を | よこせ | クディン | クディン、 | よこさない | なら |
кудин | кудин хай, | кӥртоӈтаарӥӈ | баа-ǯаа-чӥ | кудин." | "энэйэ~ | |
クディン | クディン、 | ひどい目に | 遭うぞ | クディン。」 | 「ああ、 |
ундииси | элээ | лало-й, | элээ | хагдо-й | солӥ-каа-нӥ | мимбиэ | |
| 今にも | 飢え死にする、 | 今にも | 餓死する | キツネが | 私を |
аргасӥ-й-сӥ=а," | ун-дии, | "мимбиэ | пиктэ-йи-э | сӥа-рӥӥ-сӥ=ам, | |
騙すのか、 | | 私の | 子供を | 食べるのか、と |
сӥа-ха-сӥ=амда. | "эӈ | хай-до | доолǯӥ-ха-сӥ | кудин | кудин, | хай-до | |
食べたのか、」と(言う)。 | 「 | どこで | 聞いたのか | クディン | クディン、どこで |
саа-ха-сӥ | кудин | кудин | ундииси." | "хай, | ээдэӈ | ваачака | |
知ったのか | クディン | クディン。」 | | 「 | バカ | アオサギが |
алоосӥ-ха-нӥ=а | ээдэӈ | ваачака | туӈду-хэ-ни. | эси=тэнии | ээдэӈ | |
教えたのだ、 | バカ | アオサギが | 語ったのだ、」と。 | さあ今 | バカ |
ваачака | гэлэ-ндэ-гу-й | энэ-й=гоанӥ~ | тэй | солӥ-каа(н)=ла | туй | |
アオサギを | 捜し求めて | 行くのだ、 | その | キツネは | そうして |
энэ-ми~ | энэ-ми=э=лэ, | баа-ха-нӥ | эм | бӥраан-дола | ээдэӈ | |
行って | 行って、 | 見つけた、 | ある | 小川に | バカ |
ваачака=ла | доосӥ-мӥ~ | би-э | ундэ. | эси=тэнии | тэй | ээдэӈ | |
アオサギが | とまって | いる | という。 | さて | その | バカ |
ваачака | ичэ-хэн=тэнии, | бэйчэ-лу-хэ-ни. | пачӥӥ-нӥ | паӈ | паӈ, | |
アオサギを | 見ると、 | そっと忍び寄り始めた。 | 尻尾は | パン | パン、 |
гэǯихэ-ни | гэӈ | гэӈ, | ǯӥлӥ-нӥ | ǯӥӈ | ǯӥӈ | хай-ра | ундэ | бэйчэ-э | |
肩は | グン | グン、 | 頭は | ジン | ジン、 | そうする | という | 忍び寄る |
ундэ. | туй | бэйчэ-э | ундэ | туй | бэйчэ-ми | бэйчэ-ми=а=ла | |
という。 | そうやって | 忍び寄る | という | そうして | 忍び寄って | 忍び寄って |
ундииси=э, | э~ӈ | пачӥӥ-нӥ | паӈ | паӈ | ǯӥлӥ-нӥ | ǯӥӈ | ǯӥӈ | гэǯихэ-ни | |
| | 尻尾は | パン | パン、頭は | ジン | ジン、 | 肩は |
гэӈ | гэӈ | туй | бэйчэ-э | ундэ. | туй та-мӥ | ундииси | лапатак | |
グン | グン、 | そうやって | 忍び寄る | という。 | そうして | パッと |
ǯапа-ха-нӥ | солӥкаа(н)=ла | ээдэӈ | ваачака | доосӥ-й-ва-нӥ. | |
つかんだ、 | キツネは | バカ | アオサギの | とまっているのを。 |
[(с)покойна] | ǯапа-раа, | ээдэӈ | ваачака=танӥӥ | хэпэр хэпэр | |
そっと | つかんで、 | バカ | アオサギは | バサバサと |
хай-до | най | сэкпэӈ-кин-ду-э-ни | хао(сӥ) | эну-й, | "э~ӈ | солӥкаа~н | |
| キツネが | 咬みついた時に、 | どこへ | 去る。 | 「キツネよ、 |
ундииси, | мимбиэ | ваа-ӈа-сӥ=танӥӥ | ун-дии, | мимбиэ | ваа-го-й, | |
| 私を | 殺すがよい、 | | 私を | 殺すためには |
боа | най-чӥ | мэдэси-руу," | ун-дии | "мии | боа |
天の | 人へ | 問え、」 | と言う(アオサギは) | 「私は | 天の |
най | ороо-н(ӥ) | та-ам-бӥ=амда." | "хоон(ӥ) | мэдэси-ури," | |
人の | 雛鳥 | である、」と(言う)。 | 「どのように | 聞くべき、」 |
ун-дии, | "гээ | насал-бӥ=танӥӥ | ундииси=э | болоокто(-ǯӥ) | тойгӥ-й | |
と言う、 | 「さあ、 | その目を | シモツケの木で | 引っかけて | (大きく開き) |
аӈма-йӥ | даайӥ-ǯӥ | масӥ-ǯӥ | та-раа | мора-роо," | ун-дии, | "боа | |
その口も | 大きく | 強く | 開いてから | 叫べ、」 | と言う、 | 「天の |
най=а~ | ором-ба-сӥ | ваа-рам-бӥ=а | хэйк, | мора-псӥӈ-кӥ-нӥ. | "абаа, | |
人よ、 | あなたの雛鳥を | 殺しますよ、 | お~い、」と。 | 叫び出した。 | 「違う違う、 |
туй би-эси," | ун-дии, | "масӥ-ӈго-ǯӥ(-а-нӥ) | эй | насал(-бӥ) | тэй | |
そんな風じゃない、」 | と言う、 | 「強くなるように | その | 目を | あの |
болокто(-ǯӥ) | тойга-роо," | ун-дии-ни. | "туй | даайӥ | |
シモツケの木で | 引っかけろ、」 | と言う。 | 「そうして | 大きく開いたように |
осӥ-й-ǯӥ-а-нӥ. | туй та-раа=танӥӥ, | аӈма-йӥ | туй | уйси | нээ-рээ | |
なるようにして、だ。 | それから | その口を | そうして | 上へ | 向けて |
мора-роо," | ун-дии-н(и)=гоан(ӥ). | "эси=тэнии | даайӥ-ǯӥ | мора-роо," | |
叫べ、」 | と言うのだ。 | 「今度は | 大きく | 叫べ、」 |
ун-дии-н(и)=го(анӥ) | ээдэӈ | ваачака. | эси=тэнии | ээдэӈ | |
と言うのだ、 | バカ | アオサギは。 | さて | バカ |
ваачака=та(нӥӥ) | туй | уйси | дэгдэ-хэ-ни | тэй | солӥ-каан=та(нӥӥ) | |
アオサギは | そうして | 上へ | 飛んだ、 | その | キツネが |
туй | осӥ-раа | мора-й-до-а-нӥ, | "боа | най=а~ | хэйк, | ороом-ба-сӥ | |
そう | なって | 叫ぶ時に、 | 「天の | 人よ、 | お~い、 | あなたの雛鳥を |
ваа-рам-бӥ=а~ | хэйк," | мора-псӥн-дӥӥ-до-а-нӥ | сосо-ха-нӥ | |
殺すぞ | お~い、」 | と叫び出す時に、 | フンをした、 |
ойаа-чӥ-а-нӥ | насал-чӥ-а-нӥ=даа | аӈма-чӥ-а-нӥ=даа | тӥас | |
キツネの上へ | 目にも | 口にも | たっぷり |
ии-рии=гоан(ӥ). | эси=тэнии | туй та-раа | чава=танӥӥ | |
入るのだ。 | さあて | それから | キツネを |
ǯапаго-раа=танӥӥ | чавактала-ха-нӥ=гоа(нӥ), | ээдэӈ | ваачака | тэй | |
つかんでから | ひっつかんだのだ、 | バカ | アオサギは、 | その |
солӥ-каан, | туй та-раа | эси | намо | токон-дола-нӥ | наӈгала-ха-нӥ. | |
キツネを、 | それから | 今 | 海の | 真ん中で | 投げ捨てた。 |
эси=тэнии | потон потон | потон потон | хай-рӥӥ=гоанӥ, | |
今 | バシャバシャ | バシャバシャ | 泳ぐのだ、 |
хаако-й-н(ӥ)=гоан(ӥ). | хоонӥ | хаако-й-сӥ най, | намо-д(о) | |
岸にたどり着こうとするのだ。 | どうやって | たどり着けようか、 | 海に |
наӈгала-хам-ба-нӥ. | эси=тэнии | тэй, | энэ-хэн, | энэ-хэн | |
投げ捨てられたのを。 | 今 | キツネは | 行った、 | 行った、 |
маӈгала-ха-нӥ=го(анӥ) | солӥ-ка(ан), | туй та-раа~ | |
しんどくなったのだ、 | キツネは、 | それから |
соӈго-й-н(ӥ)=гоан(ӥ). | "эси=кээ | чӥӈгаӈгаӈ, | бур-бур(и) | осӥ-ха-нӥ~ | |
泣くのだ。 | 「今やついに | チンガンガン、 | 死ぬことに | なったか、 |
чӥӈгаӈгаӈ, | насал(-бӥ) осӥнӥ~ | чӥӈгаӈгаӈ | намо | боракта-нӥ | |
チンガンガン、 | 私の目は | チンガンガン | 海の | 火打ち石に |
о-ǯамаа~ | чӥӈгаӈгаӈ, | ǯӥлӥ осӥнӥ~ | чӥӈгаӈгаӈ, | намо | суӈпу-ни | |
なるだろう | チンガンガン、 | 私の頭は | チンガンガン、 | 海の | 谷地坊主に |
осӥ-ǯамаа~ | чӥӈгаӈгаӈ, | хай, | гӥрмакса(-йӥ) осӥнӥ | чӥӈгаӈгаӈ, | |
なるだろう | チンガンガン、 | | 私の骨は | チンガンガン、 |
намо | моӈгоокто-нӥ | осӥ-ǯамаа~ | чӥӈгаӈгаӈ," | соӈго-а | ундэ. | туй | |
海の | 流木に | なるだろう | チンガンガン、」 | と泣く | という。 | そう |
та-й-до-а-нӥ=а=ла | намо | пээӈтэ-ни | агбӥӈ-кӥ-нӥ | муэ-ǯиэ. | "э~ | |
している時に | 海の | アザラシが | 現れた | 水の中から。 | 「おい、 |
солӥ-каа(н)~ | хай-м(ӥ) | соӈго-й-сӥ," | ун-дии. | "мии | хай-м(ӥ) | |
キツネよ、 | どうして | 泣いているのか、」 | と言う。 | 「私が | なんで |
соӈго-хам(-бӥ) | хаалӥ | соӈго-хам(-бӥ) | мии | ǯарӥ-асӥм(-бӥ)=каа," | |
泣いただろうか、 | いつ | 泣いたというのか、 | 私は | 歌っていたんじゃないか」 |
ун-дии. | "эси~ | соӈго-ачӥ-с(ӥ)=каа," | ун-дии, | "гӥрмакса | осӥнӥ | |
と言う。 | 「たった今 | 泣いていたじゃあないか、」 | と言う、 | 「骨は |
намо | моӈгокто-нӥ | осӥ-й, | насал(-бӥ) осӥнӥ | намо | боракта-нӥ | |
海の | 流木に | なる、 | 目は | 海の | 火打ち石に |
осӥ-й, | ǯӥлӥ осӥнӥ | намо | суӈпу-ни | осӥ-й=амда." | "ээ~ | мии | |
なる、 | 頭は | 海の | 谷地坊主に | なる、と。」 | 「いや、 | 私は |
ǯарӥ-й=йа," | ун-дии-ни, | "хоон(ӥ) | мии, | мимбиэвэ | соӈго-й=йа | |
歌っているのだ、」 | と言う、 | 「どうして | 私を、 | 私のことを | 泣いているなどと |
мурчи-й-си," | ун-дии, | "ич-уу | ǯакпа-сӥ | мии | ǯӥа-сӥл | тӥас | |
考えたのか、」 | と言う、 | 「見ろ、 | おまえの方を、 | 私の | 仲間が | ぎっしり |
би-й-ни. | сапсӥ | кӥра-до-а-нӥ | тӥас | би-эс(и)=кээ," | ун-дии, | |
いる。 | 海岸に | ぎっしりと | いるじゃあないか、」 | と言う、 |
ичэ-руу, | ун-дии-н(и)=го(анӥ), | "ǯакпа-сӥ." | тэй=тэнии | хай, | |
「見ろ、」 | と言うのである、 | 「おまえの方を。」 | キツネは |
ээдэӈ | аргала-й-н(ӥ)=гоан(ӥ). | аргала-й-н(ӥ)=го(анӥ), | чадо=танӥӥ | |
くだらない方法で | 騙すのである。 | 騙すのだ、 | そこで |
ун-дии-н(и)=гоан(ӥ). | "ичэ-руу," | ун-дии-н(и)=гоан(ӥ), | "агда-асӥ-йӥ | |
言うのだ、 | 「見ろ、」 | と言うのだ、 | 「信じない |
осӥнӥ | ичэ-руу=м, | ǯакпа-сӥ. | тэй=тэнии | пӥагдан=та(нӥӥ) | |
なら | 見ろ、 | おまえの方を。」 | そこには | 白樺が |
чаа~йган | би-й-н(и)=го(анӥ) | намо | кӥра-ва-н(ӥ) | суӈгурээ=дээ. | |
白~く | あるのだ、 | 海の | 岸の | 至る所に。 |
айӥ~ | сии | ǯӥа-сӥ | туй | эгǯи=нуу~, | ун-дии-н(и) | тэй | |
「おお、 | おまえの | 仲間は | あんなに | 多いのか、」 | と言う、 | その |
пээӈтэ-кээ-сэ(л) | саа-расӥн=го(анӥ). | тэй | намо(-до) | балǯӥ-й | |
アザラシたちは | 知らないのだ。 | その | 海に | 住んでいる |
ǯака. | "мии | ǯӥа-йӥ=маа~ | эй | намо-до | хэтэ-эси," | ун-дии-ни. | |
ものは。 | 「私の | 仲間は | この | 海に | 入りきらないほど多い、」 | と言う、 |
гээ | мии | таоӈ-го-й=йа | агбӥмбо-роо, | ун-дии-ни. | эси=тэнии | |
「よし、 | 私が | 数えてやるから | 現れよ、」 | と言う。 | さて |
иигу-й-ни=тэнии | тӥ~ас | тэй=тэнии | намо=танӥӥ | муэ=дээ | анаа | |
潜った、 | いっぱいに | アザラシ、 | 海の | 水も | なく |
осӥ-ха-нӥ. | агбӥӈ-кӥ-нӥ, | намо | пээӈтэ-ни. | эси=тэнии | |
なった。 | 現れた、 | 海の | アザラシたち。 | 今 |
тэй=тэнии, | "эмун | ǯуэр | сӥлбӥдо, | ӥлаан | дуйн | сӥлбӥдо," | |
キツネは | 「一 | 二 | シルビド、 | 三 | 四 | シルビド、」 |
тайаа-чӥ-а-н(ӥ) | тайаа-чӥ-а-н(ӥ) | пуйку-нэси-й-ни | тэй=тэ(нии) | хай, | |
向こうへ | 向こうへ | 何度も跳ねる、 | キツネは |
томӥхӥм-ба-нӥ | пагǯӥала-а | ундэ, | тэй | пээӈтэ | ойа-ва-нӥ, | "эй | |
そのすき間なくいるのを | 走る | という、 | その | アザラシの | 上を、 | 「おい、 |
мимбивэ | сиур | энэ-хэн=дээ," | "эчиэ таон-да=даа | та-а-л | ундэ | |
私を | 通り過ぎて | 行った、」だの、 | 「数えなかった、」だの | 言う | という、 |
тэй=лэ | пээӈтэ-сэл=гулэ. | эси=тэнии | њоан(ӥ)=танӥӥ | туй | |
その | アザラシたちは。 | さて | 彼は | そうして |
туту-гу-хэн | туй | туту-гу-хэн, | "эм модан | сӥлбӥдо | ǯуэр | ӥлаан | |
走った | そうして | 走った、 | 「一回 | シルビド、二 | 三 |
сӥлбӥдо," | туй | тао-мӥ=ла | туй | пуйкугу-хэ-ни. | "гээ | эси=кээ~ | |
シルビド、」 | そう | 数えて | そうして | 飛び跳ねた。 | 「さあ | 今こそ |
корӥ | корӥ=о~ | намо | пээӈтэ-н(и)=дээ | аргала-хам-бӥ, | корӥ | |
コリ | コリオ~ | 海の | アザラシも | 騙したぞ、 | コリ |
корӥ=о~," | ǯарӥ-го-й-нӥ, | чадо | сапсӥ кӥра-до-а-нӥ. | эси=тэнии | |
コリオ~、」 | と歌う、 | そこで、 | 海の岸で。 | 今 |
таваӈкӥ | гээ | эси | гучи | гэлэ-ндэ-гу-ури | ээдэӈ | ваачака, | |
そこから | さあ | 今 | また | 捜しに行くべし、 | バカ | アオサギを、 |
сактӥӥ(-нӥ) | мимбивэ | аргала-ха-нӥ. | эси=тэнии | таваӈк(ӥ) | энэ-э | |
あの野郎、 | オレを | 騙しやがった。 | 今 | そこから | 行く |
ундэ. | туй | энэ-ми~ | энэ-ми=э=лэ | ээдэӈ | ваачака=ла | хайсӥ | |
という。 | そうして | 行って | 行って | バカ | アオサギは | 再び |
бӥраан-до | би-э | ундэ, | оочоко | хэйэ-й-вэ-ни, | эту-ми. | эси=тэнии |
小川に | いる | という、 | 小さな河が | 流れているのを、 | (魚を)見張って。 | 今 |
|
хайс(ӥ), | хай-рӥӥ=гоанӥ=а, | бэйчэ-й=го(анӥ), | ǯӥлӥ-нӥ~ | ǯӥӈ | ǯӥӈ, | |
再び | どうするのだ、 | 忍び寄るのだ、 | 頭は | ジン | ジン |
наса(л)-нӥ | наӈ | наӈ, | хай, | пачӥ-нӥ | паӈ | паӈ | гэǯихэ-ни | гэӈ | |
目は | ナン | ナン、 | | 尻尾は | パン パン | 肩は | グン |
гэӈ | туй | бэйчэ-ми | бэйчэ-ми | лапатак | пуйку-гу-хэ-ни | ээдэӈ | |
グン | そうして | 忍び寄って | 忍び寄って | パッと | 跳んだ、 | バカ |
ваачака-ла. | ун-дии-н(и)=гоан(ӥ), | "гээ, | солӥ-каа~н | мимбиэ | |
アオサギへ。 | 言うのだ、 | 「ああ、 | キツネよ、 | 私を |
ваа-ха-сӥ | хай тэǯэ. | мимбивэ | ваа-ха-сӥ | хай=даа | тэǯэ=дээ | |
殺して | 何の得になるか。 | 私を | 殺したって | 何も | 得も |
анаа," | ун-дии, | "минǯи | улээлэндэ-гу-гу-ури. | Каа | мапа | |
ないよ、」 | と言う、 | 「私と | 仲直りした方がいいよ。 | カー | じいさんの |
касаа-чӥ-а-нӥ | энэгу-ури=эмдэ. | най=танӥӥ | ǯээ=нуу," | ун-дии, | "чадо | сӥа-ор(ӥ) | |
カサーへ | 行くべきだ。 | 人の | なんと多いことか、」 | と言う、 | 「そこには | 食べ物も |
эгǯи. | чадо | аркӥ-ва | омӥ-й~ | улээн | ǯака, | хачӥн | ǯака | |
多い。 | そこで | 酒を | 飲んだり、 | 良い | 物を、 | さまざまな | 物を |
сӥа-рӥӥ, | та-м(ӥ) | улээлэ-гу-ури=э," | ун-дии-ни. | "энэ-й=дээ | |
食べたり | して | 仲直りするべきだ、」 | と言う。 | 「よし | 行っても | いいな。」 |
айа." | эси=тэнии | ээдэӈ | ваачака | уйп(э) | дэгдэ-й, | хай, | |
いいな。」 | さて | バカ | アオサギは | 上を | 飛び、 |
солӥ-каа(н) | пэгипэ | энэ-й, | та-маар(ӥ) | энэ-э-л | ундэ, | туй | |
キツネは | 下を | 行き、 | して | 行く | という、 | そうして |
энэ-мээри=э | энэ-мээри=э | ӥсӥ-ха-чӥ, | Каа | мапа | ǯоо-ва-нӥ. | |
行って | 行って | 着いた、 | カー | じいさんの | 家に。 |
тэǯэ | най | хэм | ао-рӥӥ-н(ӥ) | би-чин, | долбого-хан, | |
本当に | 人は | 皆 | 寝ている | のであった、 | 夜になっていた、 |
ӥсӥ-й-до-а-чӥ. | сокто-раа | ао-рӥӥ-чӥ | най | аркӥ-а | омӥ-ха(-чӥ) | |
着いた時には。 | 酔っぱらって | 寝ている、 | 人は | 酒を | 飲んだ、 |
бэсэрэ-ду=дээ | тӥас | би-э | ундэ, | аркӥ=даа | би-й | сӥа-ор(ӥ) | |
長椅子にも | いっぱい | いる | という、 | 酒も | ある | 食べる |
ǯака=даа | би-й | хай=даа | хэм | би-й, | эси=тэнии | туй | |
物も | ある | 何でも | 全て | ある、 | 今 | そうして |
та-раа=танӥӥ | ун-дии-н(и)=го(анӥ), | "гээ," | ээдэӈ | ваачака | |
それから | 言うのだ、 | 「さあ、」 | バカ | アオサギは |
ун-дии-н(и)=го(анӥ) | сӥа-рӥӥ-чӥ=гоанӥ=а~ | улээн | улээн | ǯака | |
言うのだ、 | 彼らは食べるのだ、 | 良い | 良い | 物を |
сӥа-рӥӥ | аркӥ-а | омӥ-й | та-м(ӥ) | сокто-ха-нӥ | [уже] | |
食べたり、 | 酒を | 飲んだり | して | 酔っぱらった、 | もう、 |
солӥ-каа(н)=даада. | "гээ, | эси | кочалӥ-го-арӥ," | ун-дии, | "эси | |
キツネも。 | 「さあ、 | 今 | 目を覚まさせよう、」 | と言う、 | 「今 |
масӥ | мора-орӥ," | ун-дии-ни, | "ӥраа~ | хэйк | морактосӥ-го-арӥ," | |
強く | 叫ぶべき、」 | と言う、 | 「おおい | おおい、 | 何度も叫ぶべし、」 |
ун-дии-ни=го(анӥ), | "улээн. | улээлэ-гу-ури," | тэй, | |
と言うのだ、 | 「よい、 | 仲良くすべし、」 | 彼らは、 |
сэли-кээчи-й-чи=ус, | хамачакара-й-чӥ=ос | гэбу-ури | улээлэгу-мээри, | |
競争して遊ぶのか、 | 何するのか、 | 喧嘩をやめる、 | 仲良くして、 |
ǯарӥ-й-чӥ. | "гээ," | ээдэӈ | ваачака | ун-дии-ни, | "гээ | сии | |
歌う。 | 「さあ、」 | バカ | アオサギは | 言う、 | 「さあ、 | おまえが |
мора-роо," | ун-дии, | "боӈго-до." | солӥка(ан)=танӥӥ | доо-ла~ | мора-а | |
叫べ、」 | と言う、 | 「最初に。」 | キツネは | 静かに | 叫ぶ |
ундэ. | "ӥра~ | хэйк," | та-ха-нӥ. | ээдэӈ | ваачака | ун-дии, | |
という。 | 「おおい | おおい、」 | とやった。 | バカ | アオサギは | 言う、 |
кэт(э)=дээ | нуучи~, | ун-дии-ни, | "хай | та-го-й | туй | нуучи-ǯи | |
「あまりにも | 小さい、」 | と言う、 | 「何を | しようとして | そんなに | 小さく |
мора-й-сӥ," | ун-дии, | "даайӥ-ǯӥ | мора-й=даа | даайӥ | даайӥ-ǯӥ | |
叫ぶのか、」 | と言う、 | 「大きく | 叫ぶのだ、 | 大きく | 大きく |
мора-орӥ," | ун-дии-ни. | эси=тэнии | ээдэӈ | ваачака=танӥӥ, | |
叫ぶべし、」 | と言う。 | さて | バカ | アオサギは |
мора-псӥӈ-кӥ-нӥ, | "ӥра~ | хэйк," | даайӥ | ǯӥлган-ǯӥ | мора-а | ундэ, | |
叫び始めた、 | 「おおい | おおい、」 | 大きい | 声で | 叫ぶ | という、 |
эси=тэнии | хамӥала-н(ӥ)=танӥӥ | солӥ-ка(ан) | хайсӥ | "ӥра~ | хэйк," | |
今 | その後に | キツネも | 再び | 「おおい | おおい、」 |
мора-псӥӈ-кӥ-нӥ. | эси=тэнии | туй | та-й-до-а-чӥ=ла | ундииси=э | Каа | |
と叫び始めた。 | 今 | そう | する時に | | カー |
мапа=ла | сэнэ-хэн | тэй, | ǯоо | эǯэ-ни | мапаачаан, | ун-дии-ни, | |
じいさんは | 目を覚ました、 | その | 家の | 主人の | じいさん、 | 言う、 |
буэ | байан | най-чӥ-а-н(ӥ), | солӥ-ка(ан)=даа | ǯи-чин, | ээдэӈ | |
「我ら | 富んだ | 人の所へ、 | キツネも | 来た、 | バカ |
ваачака=даа | ǯи-чин. | пэдэ | ваа-роо-со=а," | ун-дэ, | эси=тэнии | |
アオサギも | 来た。 | 早く | 捕まえろ、」 | と言う、 | さて |
ээдэӈ | ваачака=танӥӥ | хай-чӥ, | дэгдэ-гу-хэ-ни | чооӈко-ла | |
バカ | アオサギは | どこへ | 飛んだ、 | 天窓から |
ниэ-гу-хэн. | солӥ-ка(ан)=танӥӥ, | най | голǯон-дола-нӥ | |
出た。 | キツネは | 人の | かまどへ |
ии-хэ-ни=гоан(ӥ), | чоча-мӥ. | най | голǯон-дола | ии-рээ=тэнии | |
入ったのだ、 | 逃げて。 | 人の | かまどから | 入って |
чооӈко-ла | агбӥӈго-ха-нӥ. | гээ, | чооӈко-ла | хай=а~ | колаан-дола, | |
天窓から | 現れた。 | さあ、 | 天窓から・・・ | じゃなかった | 煙突から、 |
колаан-дола | агбӥӈ-го-хан-до-а-н(ӥ)=танӥӥ, | "гээ, | колаан | |
煙突から | 現れたその時に、 | 「さあ、 | 煙突を |
тугб-уу-су | колаан | тугб-уу-су=м," | мора-а | ундэ. | колаан | |
倒せ、 | 煙突を | 倒せ、」と | 叫ぶ | という。 | 煙突を |
тугбу-хэн. | наа(-чӥ) | туу-рии-ду-э(-ни) | солӥ-ка(ан) | |
倒した。 | 地面に | 倒れる時に | キツネは |
пагǯӥала-й=гоан(ӥ). | гээ | элдэкэ | энэ-й-н(и). | "энэ-й-н(и) | |
走るのだ。 | さあ | 静かに | 行く。 | 「行くぞ、 |
куэǯэм-бэ-ни | чӥнд-оо-со=а," | ун-дии, | гээ | куэǯэм-бэ | чӥнда-ха~н | |
雌犬を | 放せ、」と | 言う、 | さあ、 | 雌犬を | 放した、 |
эси=тэнии | солӥ-ка(ан) | ваа-хан. | сэкпэӈ-ки-н(и)=го(анӥ). | |
今 | キツネを | 捕まえた。 | かみついたのだ。 |
эси=тэнии | тэй | солӥ-ва=танӥӥ | нанта-(в)а-нӥ | ачо-хан. | |
さて | その | キツネを | その皮を | 取った。 |
уликсэ-вэ-ни | чӥнда-ха-н(ӥ) | боа-ла | нангала-ха-чӥ. | тэй=лэ | |
肉を | 外へ出した、 | 外に | 投げた。 | その |
мапа=ла | та-а | ундэ. | | "тугдэ-руу | тугдэ-руу | сӥмана-роо | |
じいさんは | そうする | という。 | (キツネは) | 雨よ降れ、 | 雨よ降れ、 | 雪よ降れ、 |
сӥмана-роо," | мора-а | ундэ. | туй | мора-й-до-а-н(ӥ)=танӥӥ, | тугдэ | |
雪よ降れ、」と | 叫ぶ | という。 | そうして | 叫ぶ時に(2)、 | 雨が |
тугдэ-й | сӥмана | сӥмана-й | та-й-до-а-н(ӥ)=танӥӥ | тэй | |
降り、 | 雪が | 降り、 | する時に | その |
солӥ-ка(ан)=танӥӥ | хора-го-ха-н(ӥ) | сӥӈакталбӥ-го-ха-н(ӥ) | |
キツネは | 生き返った、 | 皮がもう一度生えてきた、 |
пагǯӥала-го-ха-н(ӥ). | гээ | элээ. |
走り出した。 | さあ、 | 終わり。 |